KONYA OVASI’NDA AYÇİÇEĞİ ÜRETİCİSİNE YANSIYAN YENİ GELİŞME: İTHALATTA TARİFE KONTENJANI

22 Temmuz 2025 tarihli ve 32963 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan tebliğ ile yağlık ayçiçeği tohumu ve ham ayçiçeği yağı ithalatına tarife kontenjanı uygulanmasına yönelik yeni bir düzenleme yürürlüğe girdi. Bu uygulama, tarım ve sanayi dengesi açısından dikkatle izlenmesi gereken bir gelişme olarak öne çıkıyor.

Özellikle Konya Ovası gibi yağlık ayçiçeği üretiminde gelişme gösteren bölgeler için, bu kararın yansımaları önem taşıyor. hem üretici hem de sanayicinin farklı beklentileri var. Dolayısıyla, kararın etkilerini bölge özelinde değerlendirmek büyük önem taşıyor.

AYÇİÇEĞİ KONYA’DA NEDEN ÖNEMLİ?

Konya Ovası, su kaynaklarının kıtlaşmasıyla birlikte ayçiçeği alternatif ürünlerin üretiminde ön plana çıkmış durumda. Geniş alanlarda yapılan üretim, ülke genelindeki yağ ihtiyacına da önemli katkı  sağlıyor.  Ancak son yıllarda üreticinin en çok dile getirdiği konu, girdi maliyetlerinin sürekli artarken ürün fiyatlarının dalgalanması. Bu noktada alınan her karar, üretici psikolojisini ve sonraki yılın üretim kararlarını doğrudan etkileyebiliyor.

TARİFE KONTENJANI NE ANLAMA GELİYOR?

Bu uygulamayla belirli bir miktarda ayçiçeği tohumu ve ham yağı, düşük ya da sıfır gümrük vergisiyle ithal edilebilecek. Ancak kontenjan miktarını aşan ithalatlarda yüksek gümrük vergileri geçerli olacak.  Bu tür kontenjanlar genellikle iç piyasada arz sıkıntısı yaşanmaması ve fiyat istikrarı sağlanması amacıyla uygulanır. Ancak zamanlaması, kapsamı ve miktarı, piyasadaki etkilerini belirleyen temel faktörlerdir.

KONYA OVASI ÜRETİCİSİ NE BEKLİYOR?

Konya’daki birçok üretici, bu yıl ayçiçeği ekimini özellikle maliyet-fayda hesabı yaparak planladı. Mazot, gübre ve sulama giderleri yüksek olmasına rağmen, ayçiçeğinden umutlu bir sezon bekleniyor.  Ancak ithalat kontenjanı uygulamasının hasat dönemine denk gelmesi durumunda, piyasada yerli ürün fiyatlarında baskı oluşabileceği endişesi saha ziyaretlerimde üreticiler tarafından dile getiriliyor. Bu da üreticinin gelirini ve sonraki sezona dair üretim kararlarını olumsuz etkileyebilir.  Türkiye’de ayçiçeği yağı sadece bir tarım ürünü değil, aynı zamanda önemli bir gıda sanayi girdisi. Bu nedenle üretici, sanayici ve tüketici üçgeninde hassas bir denge kurulması gerekiyor.

Tarım politikaları uzun vadeli düşünmeyi gerektirir. Alınan her kararın etkisi sadece bugünü değil, gelecek sezonu da belirler. Konya Ovası’ndaki ayçiçeği üreticisi, sürdürülebilir üretim için istikrarlı fiyatlar, planlı destekler ve dengeli piyasa koşulları bekliyor. Kararın uygulanma biçimi ve detayları netleştikçe, üretici üzerindeki etkileri daha açık şekilde ortaya çıkacaktır. Bu süreçte tüm paydaşların ortak akıl ve diyalogla hareket etmesi, tarımsal üretimin devamlılığı için en sağlıklı yoldur.