GEÇMİŞTE HAVA TAHMİNLERİ NASIL YAPILIRDI

Bugün ki yazımda siz değerli okurlarıma geçmişte gerek ülkemizde gerekse Konya’da hava tahmin gözlemleri nasıl yapılırdı bundan bahsedeceğim. Konya’da halkın gelirleri eskiden tarımsal ürünlerden sağlanmakta idi. Bu tarım ürünlerinin azlığı ve çokluğu da hava şartlarının iyi ya da kötü gitmesi ile orantılı idi. Yani yağış bol olursa ürünlerde o derece verimli olurdu.
Konya çiftçileri hava tahminlerini gözlem yöntemi ile yaparak belirledikleri verilere göre hareket ederlerdi. Eski yıllarda teknik imkanlar olmadığından zorunlu olarak gözlemledikleri hava olayları çerçevesinde yetinir ve hareket ederlerdi. Özellikle YÖRÜKLER ve yaşlı köylüler hava olaylarında çok deneyimli olduklarından halk kendilerinden birer meteoroloji uzmanı olarak yararlanırlardı. Hava olaylarını çeşitlim hayvanların davranışları ile gök yüzündeki güneş ve ay ile bazı hallerde meydana gelen alaim-i semadan (gök kuşağı), eskilerin tabiri ile İSTİDLAL (açığa çıkarma) yolu ile çıkartılan sonuçlardı.
Sabahleyin toprakların çiğ ile kaplanması, iki veya üç gün sonra yağmur yağacağına bir kanıttı. Güneşin kırmızı veya sar renkte doğması, genellikle o gün yağmur yağacağına kanıttı. Güneş kötü bir bulut ile kapalı batmışsa o günün ertesi günü değil, daha ertesi günü pek çok rüzgar çıkacağını bildirirdi. Güneşin sarı renkte batması rüzgarın dağılacağına işaretti. Güneş doğarken gökyüzünün kırmızı görülmesi bir yağmur yağacağının belirtisi idi. Güneş battığı tarafta aynı manzaranın görülmesi havanın iyi olacağına bir işaretti. Güneş batarken veya doğmadan evvel bataklık yerler veya sular, çayırlar üzerinde beyaz bir duman görülmesi ertesi günün iyi ve sıcak olacağına işaretti. Ayın, tam olduğu yani yuvarlak olduğu devrede güzel ve parlak olarak gözlemlenmesi bir çok gün havaların iyi gideceğine işaretti. Ay doğarken kırmızı renkte bulunması rüzgarın çıkacağını bildirirdi.
Bazı hayvanların yağmur yağacağını bildirir bir takım işaretleri de vardı. Bunlardan özellikle kuşların gagaları ile kuyruklarının arasında bit arıyor gibi kaşınmaları, ağaç üstünde tüneyen kuşların yuvalarına girmeleri dikkate değerdi. Karada yaşayan kuşların, özellikle bir nevi su kuşu olan Angut kuşlarının , kazların ayaklarını hızla yere vurup anormal şekilde ötmeleri yağmur yağacağına işaretti. Bu bazı horoz ve tavukların deprem öncesi ötmeleri gibi.. Arıların kovanlarına girmeleri veya hiç çıkmamaları da yağmuru işaret ederdi. Koyunların olağanüstü sıçramaları ve birbirlerine tos vurmaları da, eşeklerin devamlı kulak oynatmaları da yağmura işaretti. Yer böceklerinin toplu dışarı çıkmaları, kurbağaların normalden fazla bağırmaları, kedilerin ön patileri ile başlarını tırmalamaları vücutlarını yalayarak temizlemeleri, tilki ve kurtların aşırı ulumaları, karıncaların yuvalarına gizlenmeleri, horozların vaktinden önce ötmeleri yağmurun yağacağına işaretti.
Alaim- Semanın (ebem kuşağının) doğuda özellikle renkli ve parlak görülmesi, büyük bir yağmur yağacağına işaretti. Batıda görülmesi ise biraz yağmur yağmasına gök gürültüsüne doğu tarafta görülmesi ise havanın iyi olacağına işaretti. Kırmızı renginin pek parlak görülmemesi ise rüzgar olacağına işaretti.
Ayın çevresinde bir leğim sema görünmüş olması güneyden bir rüzgarın meydana geleceğini ve bunu izleyen zamanda yağmur yağacağına işaretti. Açık ve parlak havada güneşin etrafında bir alaim-i semanın görülmesi yağmur yağacağına aksi takdirde yani yağmurlu havada sözü geçen belirtinin görülmesi iyi havanın döneceğine işaretti.
Rüzgarın bulunmadığı hallerde ağaç yapraklarının hareket etmesi bir mumun veya lambanın etrafında alaim-i semaya benzeyen bir belirtinin görülmesi ateşin güçlükle yanması alevlerin aşağıya doğru sönmüş olması ışıkların eğri olması tuzlanmış etin veya tuzun nemlenmesi taşların ıslanması havanın değişeceğine işaretti.
Yazın gök yüzünde siyah lekeli diğer bulutlardan aşağı ve öteye beriye giden bir takım bulutlar görülüyorsa veya güneşin doğuşu zamanında bir çok bulutlar batı tarafında toplanırsa büyük bir boranın olacağından korkulurdu. Bulutlar dağılıyorsa havanın iyi olacağın ümit edilirdi.
Güneş bulutlarının içinde iki veya üç katlı görülüyorsa devamlı bir fırtınanın gelmesi beklenirdi. Ayın etrafında kesilmiş ve benekli iki veya üç daire görülmesinden büyük bir fırtıananın çıkacağına inanılırdı. Günümüzde artık teknoloji sayesinde artık günler öncesi hava tahmin raporları bilinmekte, tedbirler alınmaktadır. O yılların imkanlarına göre dönemin insanları bu bilgileri yaşayarak tecrübe sahibi olmuşlar, bu tekniği uzun yıllar kullanmışlardır.
Şimdi son yıllarda yaşadığımız yağmursuzluk ve kış mevsimi yağan kar olmaması bizleri daha da SU kaynakları için acil tedbir almamız gerektiğini bizlere bildiriyor. Allah korusun gelecekte SU savaşlarına sebep olacak bir krizle karşı karşıyayız. Suyun kıymetini bilelim. Saygılarımla.
Faydalanılan Kaynak: Geçmişten Günümüze KONYA