TURİSTİK DOĞU EKSPRESİ GEZİ NOTLARI-4

Uzun bir alan gezintisinin ardından Çıldır’a doğru hareket var. Buraya gitmek için tekrar Kars yakınlarına dönüp oradan Çıldır istikametine gitmek gerekir. Yol gayet güzel, asfalt. Gölün alanı 123 km kare, çevresi 60 km. doğunun en büyük tatlı su gölüdür. Göl o anda sıfır derece, şiddetli bir ayaz ve rüzgar var. Donmuş, atlı kızaklarla göl üzerinde seyahat mümkün. Deniz seviyesinden 1959 metre yükseklikte bulunan gölün en derin noktası 42 metredir. Birçok dere ve pınarlarla beslenmekte olan gölün tek çıktısı kuzey batısında yer alan Ermenistan sınırında bulunan Arpaçay kolu olan Telek Çayı'dır. En büyük olanı Akçakale harabelerinin yanında yer alan adadır. Göl etrafında çok az bitki örtüsü gelişmiştir ancak gölü çevreleyen otlaklarda yoğun hayvancılık yapılmaktadır. Kısır dağı, Papa dağı, Akbaba dağları ile çevrilidir. Yıların da Karadeniz bölgesinden Sarıkamış’a geçiş yolunda… Dağlar ormanlık, uzakta görünüyor. Aynı zamanda burası Türkiye’nin üç kuş göç yolunda birisidir. Kuşların göç yolları; Çıldır gölünden Iğdır ovasına, Kızılırmak ve Yeşilırmak göç yolları ile İstanbul boğazından Manyas’a,,, Yol üzerinde Taşlıyarma geçidi 2017 rakımında,, hava iyi olunca sıkıntı olmuyor. Çıldır’da sarı balık denilen sazan balık üretilmektedir. Gölün kenarındaki derme çatma denilebilecek lokantalarda bu balıklar yanında köfte de servis edilmektedir. Atlı kızaklarla donmuş göl üzerinde seyahat edilebilmektedir.
Biz bu gezileri yaptığımızda Sarıkamış’ta şehitleri anma törenleri yapılıyordu. Bakanları ve töreni yaptıktan sonra o yorgunluğu ile Kars valisi Siyasal Bilgiler Fakültemiz mezunu sayın Ziya Polat’ı akşam dönüşünde tarihi binada ziyaret ettik. Bu bina 1883 tarihinde yapılan konak tek katlı olup ‘L’ planlıdır. Doğu yönündeki binanın giriş cephe duvarı yalancı sütun ve rölyef süslemelidir. 1921 Kars Antlaşması'nın imzalandığı konak Cumhuriyetin ilanından sonra Vali Konağı olarak kullanılmıştır. Günümüzde Valilik Makamı olarak kullanılmaktadır. Oblast (Rus eyaleti) dönemine ait bu bina 1919 yılında kurulan Cenub-i Garbi Kafkas Hükümet-i Muvakkata-i Milliyesine yani Kars kongresine ev sahipliği yapmış ve daha sonra İngilizler tarafından kapatılmıştır.
Doğunun sınır kapıları Gürcistan kapısı Aktaş Ardahan’a yakın olanı, Türközü sınır kapısı ve Karadeniz sahilinde Sarp sınır kapısı var:
Bölgede 1805’lerde başlayan Ortodoks mezhebinden ayrı Malakanlar yakın zamana kadar süt ürünlerinde etkili olmuş şimdi ise birkaç aile dışında kimse kalmamış.
Şehirde cadde ve sokaklardaki mağazalarda hayvansal ürünlerin hakimiyeti görülüyor.
Kars’tan kalkan Turistik Doğu Eksperine kafileler akşam saat 20.30’da yerleşti. Her kompartıman iki kişilik. Özel nitelikli olduğu için trenin duracağı istasyonlar belirlidir: Erzincan-İliç, Divriği ve Sivas.
TREN TÜRKÜLERİ
Trenler türkülere de konu olmuştur.
-Tren gelir hoş gelir… hareketli ve sevinç ifade eder.
-Kara tren gelmez m’ola,
-Kara tren gecikir belki hiç gelmez…
11 Aralıkta başlayan turistik Doğu treni martın ilk haftasına kadar haftada üç defa hizmet vermektedir. Her seferinde 150 kişi taşıyabilmektedir. Her seferi 8 vagonlu olup, her vagonda 20 kişi kalabilmektedir. Doğu Turistik treni 2017’den beri revaçta, iki buçuk aylık sezonda 10-12 bin kişi taşınmaktadır. Diğer trenlerle bu rakamın 15 bine çıktığı söylenebilir. Bu yolculuk hayatta bir defa yapılacak güzel bir seyahattir.