KONYA’DA KENDİ GİDEN, ADI KALAN YADİGÂRLAR

Değerli okurlarım; Bugün sizlere yine gönüller şehri Konya’mızın değerlerinden anlatmaya çalışacağım. Aradan geçen uzun yıllara rağmen, hiçbir iz kalmadığı halde “Kendi gitti adı yadigar” dedirten Türbe önü, Amele Pazarı, Baruthane, Nişasta Fabrikası, Su Deposu, Dede Bahçesi, At Pazarı, Candarma Dairesi, Baruthane ya da diğer diğer adı ile Güherçile Fabrikası, Kanlı Göl, Develik Tüssane, Kayıklı Kahve, Muvakkithane, Zindankale, Yanan Hal, Aslanlı Kışla, Çukur Mektep, Keçeciler İçi, Yüksek Mezarlık, Ciğerin Haceli, ve Hidayetin Hanları, Akif Paşa Mektebi, Doğumevi, Başaralı Çarşısı, Numune Fırını (FENNİN FIRIN) Buğday Pazarı, Taş Han, Başaralı Konağı gibi nice semtler ve yapılar yok olsa da hala anılmaya devam ediyor..
Sırçalı Medresenin arkasındaki Askerli şubesini, elektrik işletmesi iken yandığı için halkımızın Yanan hal dediği , yıkılan Mevlana çarşısının yerinde bulunan önce hastane, sonra sebze hali olan binayı, Larende Caddesindeki Nişasta Fabrikasını, eski sebze haline giderken balık satıcılarının yanındaki sokağın içinde bulunan Barut yapılan Güherçile Fabrikasını, şekilden şekle sokulan Tarihi Dede Bahçesini , tarihi kale duvarları çıktığı için ilk önce sorun çıktığı için geç yapılan katlı otopark inşaatının olduğu yerdeki Zindankaleyi, yol açılırken yıkılan modern Numune Fırınını (FENNİN Fırın) Merkez çarşısının yerindeki Candarma (Jandarma) Dairesini çocuk bahçesi olan Çukur Mektebi, kesilen hayvanların kanları yağmur suları ile etrafa yayıldığı için halkın KANLI GÖL dediği Muhacir Pazarının yerindeki mezbahayı, Larende Caddesinde sıhhi tesisat satıcılarının araksındaki surların dibinde gençlerin top oynadığı Develeği, Ticaret Lisesinin arkasındaki Yüksek Mezarlığı, Selimiye Caddesindeki Ciğerin Hacelinin Hanını, İstanbul Caddesinden Çeşmeli Çarşıya dönen sokağın sağ köşesindeki Akifpaşa Mektebini, Başaralı Otelinin çevresindeki aynı adla anılan Başaralı Çarşısını , halkın “TÜSSANE” adını verdiği, bulaşıcı hastalık çıkan yerlerdeki eşyanın sıcak buhar kazanında mikroptan arındırıldığı , Üçler mezarlığının yanından Topraklığa giderken köşedeki “Tephirhaneyi” Kızılay hastanesinin yanındaki Taş Hanı, Mevlana Türbesinin yanındaki yıkılan tuvaletin yerinde bulunan Başaralı Konağını, Yusuf Ağa Kitaplığına bitişik Muvakkithaneyi, Alaaddin Tepesindeki Su Deposunu, Kadınlar Pazarının yanındaki Keçeciler ve dericiler sokağını, Tevfikiye Caddesinin Larende Caddesi ile birleştiği meydana adını veren At Pazarını, 60 dan daha fazla önce mezarlık olan Kızılay Hastanesinin yerindeki Ticaret Borsası ve karşısındaki yıkılan Buğday Pazarını bilen kaç kişi kaldı ?
Bundan yarın asır önce bu saydığım bina ve semtler mevcuttu. Yol açma genişletme yerine bina yapma amacı ile maalesef bir çok tarihi bina yıkıldı, semt ve alanların görünüşü değişti, ancak eski adları ile adres olarak gösterilmeye devam ediliyor.. ( eski at pazarı gibi)
Konya’mızın meşhur mekanı “KAYIKLI KAHVE “ ve civarından bahsetmek istiyorum. Dönemin belediye başkanı Halil Ürün zamanında inşa edilerek “Melike Hatun” adı verilen, ancak adı değişse de üst katında büroların, zemin katının dışında ve içinde çok sayıda dükkanların bulunduğu, ortasında sebze ve meyve satılan taş tezgahların bulunduğu “KADINLAR PAZARININ” kuzey karşısında yer alan “KAYIKLI KAHVE” 1950’de hala mevcuttu. Kim tarafından ve hangi yıl yaptırıldığı belli olmayan 2 katlı ahşap binanın üzeri 1940’lı yıllara kadar “KIZLI KAHVE” adıyla eğlence yeri olarak kullanılıyordu. Kayığa benzediği için aynı adla da anılan binanın üst katındaki salon, odalar halinde bölünerek zamanla doktor ve iş yeri haline geldi. Benzer içkili eğlence yerleri Türbe önünden Kadınlar pazarına giden Selimiye Caddesi üzerinde solda, Türbe önünde , At Pazarında ve Hükümet alanında yok açılırken yıkılan Şahin Oteli ile önündeki binaların arasında yer alan sokağın içinde ve yeni sinemanın yanında Bomonti Lokantası olan yerde bulunuyordu. Daha sonra bunların yerini yakın tarihlerde yıkılan Bar ve pavyonlar aldı.

Halk arasında “GIZLI GAHVE” adı verilen Kayıklı Kahveyi şehrin çeşitli yerlerinde kahve çalıştıran “DAYI” lakaplı Akkipriğin İsmail ağa işletiyordu. İstanbul, Ankara ve İzmir gibi illerden getirilen bayanların şarkı söyledikleri, Konyalı saz ustalarının da icra-i sanat ettiği, altında bakkal, ayakkabı tamircisi, kunduracı ve köylü lastiği satılan dükkanlar bulunan bina imar değişikliği nedeniyle 1950’li yıllarda yıkılarak tarihteki yerini aldı. Kayıklı Kahvenin doğu karşısında Aziziye Camisine doğru Ankara İstanbul Yolunda geçirdiği kazada eşi ve çocuklarıyla hayatını kaybeden Hasan Çatlı’nın dükkanı, ip boyayıp, şapka kalıplayan Ali ve kardeşi Osman Küçükkatırcı’nın iş yeri, testi, çömlek, küp, kiremit ve tuğla satan Sille’li Süleyman Ağa, lokantacı Mustafa Yaşlı, Bekmezci’nin Ahmet Ağa ve Savcı Mehmet Ağanın ortak işlettiği pideci fırını, Mustafa Sağkan’nın aşçı dükkanı, Çakıroğlu Lokantası yer alıyordu.
Güneyindeki Kadınlar Pazarının sağ köşesinde Mehmet Güvez’in ekmek fırını, pazarın girişinin sağında kasap Selahattin Kuşçu, solunda Afyon’lu kasap, Larende Caddesinin başlangıcında solda Salih Civelek’in ekmek fırını, bitişiğinde katıkçı Mustafa Güçlü, sağda demir alet edevat satan bir çilingir, üst katta terzi Hasan Kişi ve ortağı Selahattin Kendirci, Azizye Camisine doğru solda Mustafa Çini, Helvacı Çöğenler, Helvacı Eyüp Ağa, Kebapçı Gazyağcı Mehmet Ağa, ve Helvacı Akşehir’li Yusuf Ağa (Özönder) üst katında da diş tabibi Mustafa Günaydın bulunuyordu. 60 yıl önce Arnavut kaldırımı döşeli bir yolla çevrili olan Kayıklı kahvenin bulunduğu yer günümüzde küçük yeşil alan ve havuzlu dinlenme yeri oldu. İşte geçmişten günümüze hala anılarda kalan unutulmayan eski ama eskimeyen KONYA…
Saygılarımla…