ESKİ KONYA’DA NİKAH

Ülkemizde ve Konya’da düğünlerin en önemli şartı NİKAH’tır. Cumhuriyetten önce NİKAH şer’i usuller çerçevesinde yapılırken Medeni Kanunun yürürlüğe girmesi ile kanunlar ölçüsünde yapılmaktadır. Şer’i usullere göre yapılan nikahlarda boşanmalarda erkek daha avantajlı iken; kadın mihr-i Mübeccel ile güvence altına alınırdı. Yani Mehir senedi ile güvencesi sağlanırdı.
Genellikle sandık götürme işlemi olmadan önce oğlan evinden bir akrabası gelin olacak kızın nüfus cüzdanını babasından ister, ayrıca kızın oturduğu mahallenin muhtarından ve ihtiyar heyetinden bir ilmühaber alırdı.

İlmühaberde “Filan mahallede filan oğlan, filan kızı filanın evlenmesinde ŞER’İ bir sakınca olmadığını” bildirilerdi. Oğlan ve kızın nüfus cüzdanları ile birlikte ilmühaber Şer’i mahkemeye verilirdi. Nüfus dairesinde de gerekli işlemler yapıldıktan sonra Mahkem-i Şer’iye’den izinname verilirdi. İzinnameyi görmeden nikah kıyan görevliler veya hocalar ceza alırdı. İzinname nikah kıyılacağı gün mahalle imamına verilirdi. Kız ve oğlan evinin vekilleri, şahitleri hazır oldukları halde imam efendi miktarı taraflarca kararlaştırılmış bulunan mihr-i mübeccele mahsuben alınan eşyanın tümünü izinnamenin arkasına yazardı. Alınan eşyaların karşılarına para değerini ekil ve yazardı. Mihr-i Mübecceli alt alta yazarak toplam para değerini hesaplar, ne kadar lira ve kuruş olduğunu söylerdi. Her iki ailenin şahitleri huzurunda filan oğlu filan kızı kendi istek ve arzusu ile varacağına dair kızın ağzından çıkacak ifadenin vekil ve şahitler tarafından işitilmesi şarttı. Oğlanın vekil ve şahitlerinin de oğlanın istek ve arzu muvakatını bilmeleri gerekirdi. İzinnameye gerekli açıklamalar yapıldıktan sonra ve alt kısmı orada hazır bulunanlar tarafından imzalandıktan sonra hoca nikahını kıyardı. Hoca efendi oğlanın vekil ve şahitlerini sağ tarafına, kızın vekil ve şahitlerini de sol tarafına alırdı. Hoca dua yaptıktan sonra kız vekillerine sorardı; “Allahu Tealanın emri şerifi, Hz. Muhammet (S.a.v) efendimizin sünneti seniyesi ile ve imamı Azam Hz…’lerinin ictihadı ile ve hazır olan cematı Müslüm’inin şehadetiyle ve beyannamelerde kayıtlı şu kadar kuruş mihir ile, vekillerin emir ve tarafların hüsn-ü rızası ile vekil olduğum filanın kızı filanı, filanın oğlu filana vekaletin nedeni ile virdin mi, virdin mi , virdin mi ,diye üç kere sorardı. Bundan sonra oğlan vekiline dönerek, yukarıdaki sözleri tekrar ederek, “Sende vekaletin nedeni ile alıvırdın mı” diye üç defa sorardı. Vekilde Alıvirdım diye üç defa tekrarlardı.” Hoca da bu minval üzerine “akdi icra eyledim.” dedikten sonra dua ederdi.
Allah her iki tarafa da hayırlı mübarek eylesin, iyi geçim muhabbet ihsan etsin diye dua eder, oradakilerde amin derlerdi. Nikahı kıyan hocaya evden ayrılırken oğlan evi tarafından hediye verilerek gönüllendirildi. SAYGILARIMLA.