AFET ve TRAFİK SEMPOZYUMU

Geçtiğimiz 23 Nisan günü İstanbul’da deprem oldu ve bu depremi artçıları takip etti. “Allah acıdı; kısa süreli, 15 saniye civarında oldu” deniliyor. “Bismillihirramnanirrahim” diye Müslüman olarak her işe başlarken Yüce Yaratıcının rahman ve rahim sıfatından yani dünyada inanan ve inanmayan tüm inanlara ve mahlukata iyilik verdiğini, ahirette ise sadece inananlara rahmet edeceği ifade edilir. Kader konusu ayrı bir tartışma konusu olmakla beraber, ülkemizdeki yapıların güvensizliği ve bu konudaki çalışmaların yetersizliğinden dolayı ciddi can kayıpları ve mali hasarlar yaşandığında herkes hemfikirdir.
Japonlar afet zararlarını azaltma konusunda ciddi tecrübe sahibi olmuşlardır. Hatta bu tecrübelerini uluslararası alana da aktarmaktadır. Bu konuda Asya Afet Azaltma Merkezi (The Asian Disaster Reduction Center ADRC), üye ülkelerin afetlere karşı dayanıklılığını arttırmak, güvenli toplumlar inşa etmek ve sürdürülebilir kalkınmanın mümkün olduğu bir toplum yaratmak misyonuyla 1998 yılında Hyogo vilayetinin Kobe kentinde kurulmuştur (https://www.adrc.asia). Bu ülke her depremden bir ders çıkararak, bunu unutmadan hayata geçirmekte, böylece afet zararlarını azaltmaktadır.
İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Ulaştırma ve Lojistik Fakültesi birlikte Polis Akademisi Trafik Enstitüsünün de desteğiyle Afet ve Trafik konulu bir akademik çalışma hazırlanmıştı. Fakat yukarıda sözü edilen deprem dolayısıyla bir hafta sonrasında yapıldı. Böyle bir konunun önemi test edilmiş oldu. Sayın İstanbul Valisi Davut Gül beyefendi bizzat teşrif ederek, hem trafik konusunda hem de doğal afetler konusunda devletin hassasiyetini dile getirmiştir. İki panelde uygulamada da trafik yönetiminde bulunmuş olan akademisyenler nüfusu 16 milyonu aşan metropoldeki trafik sorunlarını ve önerilerini dile getirmişlerdir.
İstanbul km kareye 3000 kişi ile çok yoğun bir bölgedir. Günlük 30 milyon civarında yolculuk yapılmaktadır. 4 milyon otomobil vardır, her gün ciddi sayıda araç trafiğe çıkmaktadır.
Bilindiği gibi 5216 Sayılı Büyükşehir Kanununa göre ulaşım planı yapmak (madde,7) ulaşım hizmetleri, ulaşım koordinasyon merkezi büyükşehir belediyesine, denetim Emniyet, Jandarma Trafik şubesine bağlıdır. Transport for London (TfL) 1999’dan beri ulaşım sistemini yönetmektedir. Londra Belediye Başkanı doğrudan TfL’in başkanıdır. Paris Otonom Ulaştırma Yönetimi (RATP), merkezi hükümete bağlıdır. Londra, piyasa mekanizmaları ve akıllı ulaşım sistemleriyle öne çıkıyor. Paris, devlet kontrolünde büyük ölçekli projeler yürütüyor. İstanbul, karma bir model izliyor, ancak Londra ve Paris’ten dersler çıkarabilir. 2053 Ulaştırma ve Lojistik Ana Planı ile İstanbul’un ulaşım yönetimi daha entegre ve sürdürülebilir hâle gelebilir.
Ayrıca şehrin trafikle ilgisi olan Emniyet Trafik şubesi, Karayolları, Adli Tıp gibi resmi kurumların yetkilileri trafikle ilgili konuları ve sorunlara yönelik yapılabilecek çalışmaları Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı’nın moderatörlüğünde yuvarlak masa etrafında dile getirmişlerdir. Buradaki bilgiler kayıt altına alınacak ve yayınlanacak, ilgili birimlere iletilerek somut adımların atılması da sağlanacaktır. Belki burada en büyük eksiklik ilçe belediyelerinin konuya pek rağbet etmemeleri anlaşılabilir. Ancak büyük şehir birimlerinin katılımı yeterli olmamıştır. Bunda asıl etkenin yaşadığımız siyasi ortamın olduğu kesindir. Ancak hangi siyasi görüş veya partiden olursa olsun afet ve trafik tüm toplumun, gelecek nesillerin ilk sorunu olduğuna göre, böyle bir konuda üniversitede bir araya gelinemezse nasıl gelinecektir? Demek ki koordinasyon sorununun acilen ele alınması gerekir.
İstanbul trafikteki zaman kaybı bakımından Avrupa’nın ilk sırasındadır. Günlük 105 dakika trafikte geçmektedir. Bu bakımdan nüfus artışının yönetilmesi, şehrin büyütülmesi yerine korunmasının öne alınması, raylı sistemlerin geliştirilmesi, trafik kazalarının azaltılması, akıllı otopark yönetimi, altyapının geliştirilmesi, rant kaygısı olmayan kentsel dönüşümün acilen ele alınması, afet trafik yönetimi üzerinde odaklanılması (son depremdeki tecrübeler bunu ortaya koydu) gibi pek çok konuya iki paneldeki konuşmacılar tarafından temas edilmiştir.
Sempozyuma Karayolları Trafik Güvenliği Eşgüdümü Kurulu Sekretaryası da katkı sağlamıştır.
Trafik yönetiminde bütüncül bir bakış açısıyla üzerinde durulacak konular; Emanet, Yaya Merkezlilik, Erişilebilirlik, Sürdürülebilirlik, Entegrasyon ve Sistem Bütünlüğü, Uyum – Kentsel Planlama, Zeki Teknolojiler ve Dijitalleşme, Sosyal Adalet ve Erişim Hakkı, Kültürel ve Ahlaki Boyut, Yönetişim.
“İstanbul’u insanca yaşanacak bir şehir yapmak hepimizin görevidir.”