Pakistan, bağımsızlığının 79. yılını kutluyor

Muhammed Ali Cinnah tarafından ilan edilen Pakistan’ın bağımsızlığı, her yıl 14 Ağustos’ta kutlanıyor.

İngiltere’nin sömürgesi Hindistan’da Müslümanların haklarını savunmak için 1906’da kurulan Tüm Hindistan Müslüman Ligi (AIML), zamanla bağımsızlığı talep eden politika izlemeye başladı.

İngiliz sömürgesindeki Hindistan’ın ilk Müslüman siyasi partisi AIML, 1930’larda yürüttüğü siyasi faaliyetlere Pakistan’ın milli şairi Muhammed İkbal’in “Hindistan’da Müslüman devleti” görüşünün etkisiyle devam etti.

AIML, bu dönemde ayrıca halk mitingleri düzenleyen ve halka karışan parti haline geldi.

İlk olarak Hindu milliyetçilerinin dile getirdiği “Müslümanlardan ayrı bir ülke” fikrini yeniden gündeme getiren AIML, “iki millet” teorisini ortaya atarak, İngiltere sömürgesindeki Hindistan’da yaşayan Müslümanların çoğunlukta olduğu bölgelerde ayrı devlet kurulmasını hedefledi.

İkbal, 1930’da Allahabad’da AIML’nin açılış konuşmasında yaptığı konuşmada, Müslümanlar için ayrı ve bağımsız devletin gerekliliğine dikkati çekti.

İkbal’in bu konuşması, “Pakistan’ın kuruluşu yönünde ilk ciddi adım” olarak nitelendirildi.

Bağımsız devlet kararı

AIML’nin üyelerinden Rahmat Ali, İkbal’in Kongredeki konuşmasının ardından “Pakistan” ismini önererek, kurulacak Müslüman ülkenin isim babası oldu.

Hem Müslümanların hem de Hinduların bağımsızlık hareketlerinin yaşandığı Alt Kıta’da İngiltere, 1935’te eyalet meclislerinin kurulmasına karar vererek yönetimi kademeli şekilde yerli halka bırakmaya başladı.

Kuzeybatı ile doğu Hindistan eyaletlerinde (Bangladeş) 1937’de yapılan seçimde Müslümanlar, meclis çoğunluğunu kazanırken geri kalanında ise Hindu çoğunluklu meclisler ortaya çıktı.

Bu durum, kurulacak iki ülkenin sınırlarının resmi olmasa da çizilmesine neden oldu.

AIML’nin 22-24 Mart 1940’ta Lahor’da yaptığı kongre sonrası ise Müslümanların çoğunlukta bulunduğu eyaletlerin bağımsız devlet altında birleşmesine karar verildi.

İkinci Dünya Savaşı’nın yorgunluğu ve Hindistan’daki bağımsızlık hareketleri nedeniyle İngiliz yönetimi, bölgede hakimiyet kurmakta zorlandı.

İngiliz sömürgesi altındaki Hindistan’da yapılan 1946 eyalet seçimlerinde AIML, Müslüman nüfusun neredeyse yüzde 90’ının oyunu alarak büyük başarı kazandı.

AIML, Müslüman nüfusun yoğun olduğu bölgelerde kazandığı siyasi güçle Hindistan’ın bağımsızlık müzakerelerinde Pakistan’ın kurulmasını gündeme getirdi.

1946 seçimlerinin etkisi ve AIML’nin çabasıyla İngiliz sömürgesi altındaki Hindistan, 1947’nin 14 Ağustos’unu 15 Ağustos’a bağlayan gece resmen Pakistan ve Hindistan olarak ikiye ayrıldı. O dönem, bugünkü Bangladeş, “Doğu Pakistan” adıyla Pakistan sınırları içinde kaldı.

“14 Ağustos Pakistan Bağımsızlık Günü”

Kadir Gecesi’nin 1947’de 14 Ağustos’a denk gelmesiyle, Pakistan’ın bağımsızlık günü 14 Ağustos olarak kabul edildi.

İngiliz Milletler Topluluğu üyesi olan bağımsız Pakistan’da ilk devlet başkanlığını, İngiliz Kralı’nı temsilen “Genel Vali” sıfatıyla AIML lideri Muhammed Ali Cinnah yaptı.

1956’dan sonra İngiliz Kralı’nın Pakistan Devlet Başkanlığı yasal olarak kaldırıldı ve Pakistan Genel Valiliği yerine “Pakistan Cumhurbaşkanlığı” makamı oluşturuldu.

İlk Pakistan Cumhurbaşkanı, dördüncü Genel Vali İskender Ali Mirza oldu.

Hindistan’ın doğu ve batısında Müslümanların yoğun olduğu bölgelerde kurulan Pakistan, 1971’de ise ikiye ayrıldı ve Doğu Pakistan “Bangladeş” adıyla bağımsızlığını ilan etti.