Eşya ve anlam üzerine küçük bir deneme

İnsanlar tarih boyunca gördükleri, işittikleri, hissettikleri, hayal ettikleri her şeyi isimlendirmeye çalışmışlardır. Bu hem tanıma hem de anlam yükleme için kaçınılmaz olan bir şeydir. Toplumların 'şey'leri isimlendirmeleri ve bunlara farklı anlamlar yüklemeleri, hayata bakışları hakkında ipuçları verir. Şairin "ben sana gülüm derim, gülün ömrü uzamaya başlar” dizesinde aşkını "gül" üzerinden ifade etmeye çalışması, güle olağanüstü pozitif bir anlam yükleme çabasıdır. Bir annenin oğlunu "aslan oğlum" diye sevmesi, güçlü olmayı esas alan bir bakışın dile getirilme şeklidir. Hakeza bir babanın oğlunu; "eşek herif" diye azarlaması eşeğe yüklenen negatif anlam üzerinden hayat algısını ortaya koyma şeklidir. Aslan ve eşek, ilginç özellikleri olan iki hayvan ve insanların onlara yüklediği anlamlar açısından ilginç bir sonuç ortaya çıkıyor. Aslan, gücü ve krallığı temsil ettiği için fevkalade pozitif bir sembol iken eşek, zayıflığı, marabalığı temsil ettiği için fevkalade negatif bir sembol olarak kullanılıyor. Avcılık, avlanma konusu ile aslan arasında doğrudan bir bağ kurmak herhalde yanlış olmayacaktır. Bu durumda, avcılığı esas alan bir toplumun aslanı yüceltmesi çok normal bir sonuçtur. Avcı/göçer bir toplum olarak Türklerin aslan ve kurt gibi hayvanlara yüklediği fevkalade pozitif anlamlar daha iyi anlaşılacaktır. Dramatik olan kas gücünün giderek önemini kaybetmesi ve akıl/zekâ gücünün öne çıkmasıyla çakal/ uyuz it durumuna düşme tehlikesidir. Duygusal ve sembolik anlamları bir kenara koysak şaşırtıcı bir gerçeğe varabiliriz. Söz gelişi aslan, sürü halinde avlanıyor ve güçlü gördüğü avına arkadan kalleşçe saldırıyor. Erkekleri çok tembel. Yiyor ve uyuyor. Eşek, sadece ot yiyor, yük taşıyor, sürekli hizmet ediyor. Pratik bir faydası görünmeyen aslan yüceltilmiş, hayatı boyunca insanlara faydalı olan eşek aşağılanmış. Bu gücü kutsayan çarpık bir toplum yapısının dışa yansıyan yönüdür. Bereket versin romantik aşıklar gözlerinin güzelliğini farkettiler de zavallı eşek aşıklar arasında olumlu bir üne kavuştu.