Özdenetim…

Özdenetim, her türlü kişisel karakter çeşidine karşılık gelen popüler bir terimdir. Psikolojide özdenetim, doğru zamanda, yapmamız gereken bir şeyi yapma ihtimalimizi arttıran her türlü prosedür olarak tanımlanır. Kulağa hoş geliyor, değil mi?

Temel olarak düşünce şudur: kendinizi hevesli ve motive hissettiğiniz zaman ( yani şimdiki gibi, programın başındayken ) , hayatınızı, yapmanız gereken ama pek de hoş olmayan şeyleri ( sıkıcı teknikleri pratik yapmak gibi ) yapmaktan kaçamayacak şekilde düzenlemektir. Bu şekilde, ilerde bir zaman motivasyonunuz düştüğünde, uygulamayı yapmayı daha önceden üstlendiğinizden, uygulama yapmaktan kaçabilmeniz daha zor olacaktır. Bir örnek vereyim. Piyano çalmayı öğrenmek istediğinizi varsayalım. Tabii ki bu iş çok miktarda pratik yapmanızı gerektirecektir. Uygulamalara başladığınızda büyük ihtimalle kendinizi oldukça motive hissedeceksiniz. Fırsatı değerlendirin, durumu kendinize kitleyin . Örneğin, ilk on dersin parasını peşin ödeyin. Ayrıca, arkadaşlarınıza iki ay içinde bir küçük konser vereceğinizin sözünü verin. Ya da ilk piyano sınavınızı iki aylık gibi erken bir süreye aldırın. Bu şeyleri yapacağınızı motivasyonunuz yüksekken üstlenmekle, motivasyonunuzun pek de güçlü olmadığını hissedeceğiniz ileriki bir zaman da yapmanız gereken pratiklerden kaçmayı zorlaştırmış oluyorsunuz.

Bu gibi özdenetim teknikleri genel olarak iki gruba ayrılırlar: parasal ve sosyal. Parasal stratejiler, pratik yapacağınıza dair parasal bir vaatte bulunmayı içerirler. Örneğin, eğer her gün yürüyüşe çıkacağınızdan emin olmak istiyorsanız, her yürüyüşe çıktığınızda bir kavanoza 5 tl koymaya karar verin. Ardından haftanın sonunda parayı kavanozdan çıkarıp, parayla kendinize bir şeyler alın. Bu şekilde, ne kadar yürüyüşe çıkarsanız kendinize bir şeyler almak için o kadar çok paranız birikir.

Alternatif olarak, ceza metodunu da kullanabilirsiniz. Yürüyüşe çıkmadığınız her gün için bir kavanoza 10 tl koyun. Ardından, haftanın sonunda kavanozdaki paraları alıp en sevmediğiniz hayır kurumuna bağışlayabilirsiniz. Tabii ki, parasal teknikler, siz kendinize karşı dürüst olduğunuz sürece işe yarayacaklardır. Hile yapmanız çok kolaydır. Bu yüzden sosyal teknikler ya da sosyal ve parasal teknikleri beraber kullanmak, sadece parasal teknikleri kullanmaktan genellikle daha iyidir.

Sosyal özdenetim tekniklerinde, temel düşünce, kararınıza başka birini de dâhil etmektir. Yürüyüş örneğiyle devam edelim. Kendinizi yürüyüş yapmaya çok istekli hissederken, yürüyüş yapmaya hevesli başka birisini bulup, beraber düzenli bir şekilde yürüyüşe gitmeyi planlayabilirsiniz. Bu şekilde, ikinizden biri yürüyüş yapmayı istemediğinde, diğeri onu cesaretlendirebilir. Benzer şekilde, hergün belirli bir yerde buluşup yürüyüşe gitmeyi planlayabilirsiniz. Böylece, hevesiniz olmasa bile yürüyüşe gitmek durumunda kalırsınız, çünkü sizi bekleyen birisinin olduğunu bilirsiniz.

Son olarak, sosyal ve parasal özdenetim tekniklerini birleştirebilirsiniz, bu en verimli olacak durumdur. Örneğin, bir arkadaşınıza haftanın başında 70 tl verirsiniz ve yürüyüşe gittiğiniz her gün size 10 tl vermesini isteyebilirsiniz. Eğer yedi günün sonunda arkadaşınızda para kalırsa, onu dilediği gibi harcayabilir.

Kendinize para ödemek , arkadaşlarınızla anlaşma yapmak vs .. – bütün bu anlatılanların kulağa çocukça ve komik geldiğini düşünüyor olabilirsiniz. Fakat araştırmalar, özdenetim tekniklerinin, kişilerin yaptığı pratik miktarında büyük değişikliklere neden olabileceğini göstermiştir. Aşikâr ki, hile yapmak veya pes etmek kolaydır. Fakat eğer ciddi bir çaba sarf ederseniz, bu teknikler işe yarayacaktır. Genellikle, çoğu insan tekniklerden birisinin kendisi için en iyi olduğunu görür. Ancak siz de bu teknikleri esas alarak kendinize özgü bir sistem kurgulayabilirsiniz. Burada önemli olan sadece yöntem ve sonuç değil sürecin tamamen kendisidir. Zaman içerisinde yöntemlerin farklılaştığını ve kendi koşullarınız içerisinde en uygun seçeneği uyguluyor olduğunuzu ve bunun yaşam tarzınız haline geldiğini göreceksiniz.

Mutlu günler.