Fazla ekran maruziyeti gelişimi olumsuz etkiliyor

Nitelikli bir dil girdisi olmazsa çocuk olumsuz etkilenebiliyor

Ekran maruziyetinin konuşma üzerindeki etkileri hakkında Konya Rota Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi Dil ve Konuşma Terapisti Emine Yaren Altınbaş dikkat çekici değerlendirmelerde bulundu. Ekran maruziyetinin sınırlandırılması gerektiğinden bahseden Altınbaş; “Çocuk dili deneyimleyerek, ikili etkileşimi ve bunun verdiği zevkin farkına vardıkça dili amaçlı bir şekilde kullanır. Ekran maruziyeti ise sınırlanmadıkça bu deneyimi ve bu deneyim zevkinin önüne geçebilmektedir. Çocuk çoğu zaman dili kullanmaya ihtiyaç duymaz hâle gelir, dilin gerekli bir araç olduğunu fark etmediğinden kendini sürekli ‘ıı-ıh’ gibi veya el kol hareketleriyle ifade etmeye çalışabilir. Bu noktada maruz kalınan dil girdisi de dil gelişimi açısından çok önemli olduğundan ve ekranda maruz kalınanın niteliği tartışılacağından nitelikli bir dil girdisine maruz kalamayan çocuk akranlarından geri kalabilmekte ve daha geç filizlenebilmektedir” şeklinde konuştu.

“4 yaşındaki bir çocuğun neredeyse %100 anlaşılır olmasını bekleriz”

Dil ve Konuşma Terapisti Emine Yaren Altınbaş, konuşmanın gecikmesi ve konuşmama şeklinde ortaya çıkan sorunların ne zaman dikkate alınması gerektiği hakkında bilgilendirmelerde bulundu. Altınbaş, “Biz 2 yaşında bir çocuğun iki kelimeyi bir araya getirip; ‘Anne ver.’ gibi bir cümle kurmasını ve söylediklerinin yüzde 50’sinin anlaşılır olmasını, 3 yaşında bir çocuğun 3 kelimeli; ‘Anne su ver.’ gibi bir cümle kurabilmesini, söylemlerinin ise yüzde 75’ inin anlaşılır olmasını bekleriz. 4 yaşındaki bir çocuğun neredeyse yüzde yüz anlaşılır olmasını bekleriz” dedi. Çocukların ekran maruziyetinin ebeveynler tarafından denetlenmesi gerektiğine değinen Altınbaş; “Net bir şekilde gösterilmemelidir gibi bir çerçeve çizemesek de özellikle dil gelişiminin kritik olduğu 0-3 yaş arasında ben ekran maruziyetinin kısıtlanması gerektiğini düşünüyorum. Kısıtlanırken aynı zamanda nitelik bakımından da ebeveyn tarafından denetlenmelidir” şeklinde konuştu.

“Ebeveynler sınırları ihlal etmeden duyguları gözlemlemelidir”

Çocuklara hangi yaş dönemlerinde, ne kadar ekran kullanım izni verilmesi gerektiğinden bahseden Emine Yaren Altınbaş; “Kritik dönemler burada çok büyük önem arz etmektedir. 0-3 yaş arasında dil gelişimi hat safhada olduğundan bu dönemde ekrana maruz kalmak çocukta bir gecikmeye ve geriliğe yol açabilir. Bazı durumlarda uyaran eksikliği dediğimiz olguyla karşı karşıya kalabiliriz. Bu süre 1 saatle sınırlandırılabilir. Ebeveynlerinden biri mutlaka yanında olmalıdır. Okul dönemi çocuklarda ise akademik faaliyetlerle sınırlandırılıp yanında bir ebeveyni mutlaka bulunmalıdır. Karşılaştığı nitelikler kontrol altına alınmalıdır. Ergenlik döneminde sosyal medya kullanımına başlanabilir, burada ebeveyn sınırlarını ihlal etmeden çocuğunun duygularını gözlemlemeli ve olası bir siber zorbalığa duyarlı olmalıdır.” ifadelerini kullandı. ÖZGE KARAYILAN