Ahi Türkoğlu Hüsameddin Çelebi

Hz. Mevlana’nın en yakınında olduğu halde, Mesnevi’nin yazılmasına vesile olduğu halde, bugün her nedense, hiç bir şekilde hatırlara gelmeyen ve getirilmeyen bir zat var. Mesnevinin 6.cildinin ona ithaf edildiğini herkes bilir bilmesine de, nedendir bilinmez Hüsamettin Çelebi’den kimse kapak kaldırmaz!

*/*/*/*/*

Sanduka kitabesinde belirtilen künyesinde asıl adı Hasan oğlu Ahi Türk diye tanınmış Muhammedin oğlu Hüsameddin Hasan olan Hüsameddin Çelebi 1204 yılında Konya’da dünyaya gelir. Esas memleketi Şimdi İran sınırları içerisinde kalan Urumiye’dir.

Zamanının doğruluk timsaliydi

Doğruydu, emindi, dürüsttü. Hz. Mevlânâ müritlerinin işlerini onun idaresine verdiği gibi, onu onlardan sorumlu eyledi.

Vakıf mallarından bir katre su içmez, bir buğday tanesini dahi kendi lehine tasarruf etmezdi.

Adaletliydi, yaptığı her işi Allah rızasını göstererek yapardı. Hz. Mevlânâ onun için “Her nereden bir şey gelirse, onu Çelebi Hüsameddin’e gönderirim, evde yiyecek bir dilim ekmeğim bile olsa, yine her ne gelmişse onu gönderirim. Onu hiç kimseyle mukayese etmem, çünkü o Tanrı eridir ve bütün işi Tanrı içindir” demektedir.

Hz. Mevlânâ’nın güven ve itimadını o denli kazanmıştı ki, onun yoluna ve hizmetine aynı Hz. Ebubekir’in Peygamber efendimize yaptıkları gibi, bütün mal ve mülkünü bağışlayıp feda etti.

Hz. Mevlânâ tarafından zamanın Cüneyd-i Bağdadisi ve Beyazid-i Bestamisi olarak görülen ve kendisine o şekilde hitap edilen Hüsameddin Çelebi Arş hazinelerinin anahtarı, yer hazinelerinin emini, yeryüzünde sünnet ve farzlarla kaim, Allah velisi olarak övülmüş, hakkın ve dinin kılıcı olarak da ululanmıştır.

Mesnevinin yazılmasına Hz. Mevlânâ’yı ikna eden odur. Nitekim Ahmet Eflâki, Ariflerin Menkıbesinde bu olayı naklederken; Mevlânâ, Hüsameddin Çelebiye “Bu fikir, sizin mübarek kalbinize gelmeden, böyle manzum bir kitabın yazılmasını ve parlak mana incilerinin delinmesini gayp ve şehadet aleminin bilgini rahman ve rahim olan Tanrı, gayp aleminden kalbime ilham etmişti. Şimdi gel, kendi himmetinin semasının yüceliklerinde uçabildiğin kadar uç ve tamamıyla Muhammed’e uyarak hakikatler miracı tarafına bir yürüyüver, bizim için alemimiz senin ahengine uysun, harekete gelsin, bu manaların kelimelerini nazma başlasın” buyurmuşlardır diye hikaye eder

Böylece, Mesnevi yazılmaya başlandı. Akşamdan başlayarak gün ağarıncaya kadar Hz. Mevlânâ söyler, Hüsameddin Çelebi yazardı. Çelebi yazdıklarını Hz. Mevlânâ’ya okur, düzeltmelerini yapar ve yeni yazılacak beyitler için onun ağzından dökülen mana incilerini merakla heyecanla beklerdi.

Bir, iki, üç cilt derken beş cilt tamam oldu. Altıncı cilde geldiklerinde Hz. Mevlânâ “Ey gönlüme hayat veren Hüsameddin Mesnevinin altıncı kısmını yazmak için gönlümde meyil uyandı.

Senin gibi bir allamenin cezbesi ile bu Hüsaminame her tarafı dolaştı. Ben senin gönlünü hoş etmek için bu mesnevinin tamamında altıncı kısmı sana armağan ediyorum, diyerek altıncı cildi ona armağan etti.

Hz. Mevlânâ ahirete göçtüğü vakit Çelebi Hüsameddin yedi gün sonra bütün müritlerle birlikte Sultan Veledin yanına geldi. Bir hayli sevgi ve iltifatlarda bulunduktan sonra “Bundan sonra babanın yerine senin oturmanı, müritlerine doğru yolu göstermeni hakiki şeyhimiz olmanı ve sırların feyizlerini insanlara taşımanı ve benimde senin üzengin yanında , gaşiyeni taşıyarak sana ve kulluk ve lâlalık yapmamı istiyorum” dedi.

Sultan Veled baş koydu, ağladı ve memnun olarak “Sofi, hırkaya yetimde sanata layıktır. Sen babamın zamanında halifemiz ve arkadaşların ulusu olduğun gibi bu asırda da halifemiz ve büyüğümüzsün ve öyle bir Hüdavendigarın yadigarısın. Bizim padişahın vasiyeti ile taht ve halifelik senindir” buyurdu.

Çelebi Hüsameddin vefat edinceye kadar ona hürmette ve hizmette kusur etmedi

1284 yılında vefat eden Çelebi, Hz. Mevlânâ’nın türbesinin aleminin yerine konulması sonrası ruhunu teslim etti. Hocasının türbesinin içine defnedildi.

*/*/*/*/*

Ahi Türkoğlu Hüsameddin Çelebi,  Hz. Mevlânâ için şöyle der,“Hüdavendigarımızın sözü, bir ayna gibidir. Bir mana söyleyen ve ona bir şekil veren herkes kendi manasının şeklini söyler”