Konya’nın asırlık geleneği için geri sayım başladı

Konya şehir merkezine has, belli bir zamanı olan bir çocuk geleneği. Şivlilik, muhtevası itibariyle, bütün Türk ve İslâm âleminde sadece Konya şehir merkezinde yaşatılan bir gelenektir. Geleneğin coğrafyası gibi zamanı da Müslümanlarca “üç aylar” olarak bilinen zaman diliminin ilk ayı olan recebin ilk perşembesi ile mahduttur. Konya ağzındaki ifadesi ile de “ilk namaz”ın ilk perşembesidir. Bilindiği gibi bu günün gecesi de Regaip Kandili’dir.

Şivlilik âdetinin gerek Türk dünyasında gerekse bütün bir İslâm âleminde bulunmayıp da sadece Konya şehir merkezi ile sınırlı oluşu, bu âdetin, bu coğrafyada yaşamış eski bir kavme ait olduğu kanaatini kuvvetlendirmektedir. Günümüzde bu âdet çerçevesinde kullanımları ortadan kalkan, lakin elli altmış yıl öncesine kadar yaygın olan kaval ve trampetler, Şivlilik âdetine köken olarak Frigleri akla getirmektedir.

Konyalılar, Şivlilik’in kökeni gibi adını da Şeyh Şiblî’ye (Şibli-lik>Şivlilik) bağlarlarsa da bu kelimenin kökeni de muhtemelen Frigceden gelmektedir. Bu toprakları Türk yurdu hâline getiren, ancak resmî dil ve edebiyat dili olarak Farsçayı, ilim dili olarak Arapçayı tercih eden Türkiye Selçuklularının bu kelimeyi türettikleri kabulünde ise; Farsçada “karışma, uyuşma” anlamlarına da gelen “şîb” (şîbîden fiilinin kökü) (Muin, 1371/1992, 2101) ile Arapçada “doyuran, açlığı gideren” anlamlı “şib‘” (Mutçalı, 1995, 428) kelimeleri anlamları itibariyle Şivlilik’e köken olabilir görünen kelimelerdir (şib-li-lik>şivlilik).

Peki Bu Yıl Şivlilik Hangi Tarihe Denk Geliyor?

Şivlilik 24 Aralık Çarşamba günü fener alayı ile başlayacak. 25 Aralık Perşembe günü de çocuklar şivliliklerini toplayacak.