İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Uzmanı Karagül, iş sözleşmeleri ile ilgili detayları paylaştı

Günümüzde iş hayatında neredeyse rutin bir uygulama haline gelen deneme süresi içerisinde işçi ve işveren arasında yaşanabilecek uyuşmazlıklar sonucu çalışanın işi bırakması durumunda tazminat hakkının olup olmadığı kamuoyunda çalışanlar tarafından merak edilen konuların başında geliyor. İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Uzmanı Okan Karagülle, “ Günümüzde işe girmeden önce birçok işveren tarafından deneme süresi ile ilgili çalışanların merak ettiği deneme süresi sonunda işverenin iş sözleşmesini feshinde tazminat öder mi sorusuna İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Uzmanı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı , eski İş Müfettişi, ve eski SGK Denetmeni unvanları bulunan Okan Karagülle , “Deneme süresi, iş ilişkisinde her iki tarafa da sözleşmeyi serbestçe sona erdirme hakkı tanır. Bu süreçte yapılan fesihlerde: İşverenin kıdem ve ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü yoktur.” İfadelerini kullandı.

“Deneme süresinde bildirime gerek duyulmadan feshedilebilir”

İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Uzmanı Karagülle, deneme süresini hukuki açıdan ele alarak, “Deneme süresi, iş sözleşmesinin başında, tarafların birbirini ve işi tanıması amacıyla sözleşmeye eklenen özel bir süredir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 15. maddesi deneme süresiyle ilgili “Taraflar, iş sözleşmesine en çok iki ay deneme süresi koyabilirler. Bu süre toplu iş sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabilir. “Bu süre zarfında taraflardan her biri, sözleşmeyi bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız feshedebilir.” Hükümlerini içerir” şeklinde süreci tanımladı.

“Deneme süresinde kimler tazminat alabilir?”

İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Uzmanı Karagülle deneme süresinin geçerli olabilmesi için belirli şartların olduğunu dile getirerek, “ Deneme süresinde yapılan iş sözleşmelerinde yazılı olarak iş sözleşmesine veya toplu iş sözleşmesine eklenmiş olmalıdır. Süre, bireysel iş sözleşmelerinde en fazla 2 ay, toplu iş sözleşmelerinde ise en fazla 4 ay olabilir. Taraflardan biri fesih hakkını kullandığında, ihbar süresi ve ihbar tazminatı gündeme gelmez.” diyerek süreci açıkladı. Deneme süresi içinde hem işçi hem işveren tek taraflı irade beyanı ile sözleşmeyi sona erdirebilebildiğini dile getirerek, “Bu tip bir fesih sürecinde ,sebep bildirmeden yapılabilir.İşçinin veya işverenin kusurlu olup olmamasına bağlı değildir. Feshin geçerliliği için yazılı olması şart değildir, ancak ispat kolaylığı açısından yazılı yapılması önerilir.” Şeklinde ifade etti.

“Tazminat hakkı 1 yıl sonunda kazanılır”

İşveren, deneme süresi içindeki fesih durumu ile ilgili olarak Karagülle, “İşçinin işe uyum sağlamadığını, İş disipliniyle bağdaşmadığını, Performans eksikliği olduğunu, gerekçe göstermek zorunda değildir. Bu feshin ardından, işverenin kıdem ya da ihbar tazminatı ödemesi gerekmez. Ancak diğer bazı yükümlülükleri devam eder. Kıdem tazminatı açısından bakıldığında ise 1475 sayılı Kanun’un 14. maddesi uyarınca: İşçinin en az 1 yıl aynı işverene bağlı olarak çalışmış olması ve Kanunda belirtilen haklı nedenlerden biriyle iş sözleşmesinin sona ermesi durumunda ödenir.Deneme süresi içinde işten çıkarılan bir işçi, bu bir yıllık süreyi doldurmadığı için kıdem tazminatına hak kazanamaz.” Dedi.

Deneme süresi, ihbar süresini ortadan kaldıran özel bir dönem olduğunu dile getiren Karagülle, “ İhbar tazminatı, iş sözleşmesinin süreli fesihlerinde bildirim sürelerine uyulmaması halinde doğar. Ancak: Deneme süresi içinde taraflar sözleşmeyi bildirim süresi vermeden feshedebildikleri için, İşverenin ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü bulunmaz.” Dedi.

“İşveren kötü niyet tazminatı ile karşı karşıya kalabilir”

Her ne kadar deneme süresi feshi sebep göstermeksizin yapılabilse de, işçinin sendikaya üye olması, hamileliği, askerlik durumu vb. Sebeplerle iş sözleşmesini feshinin kötü niyetli fesih sayılabileceğinin altını çizen Karagülle, “ fesih kötü niyetli diye adlandırdığımız bu durumlar deneme süresinde çok istisnai olarak gündeme gelen ve ispat yükü işçide olan durumları içerir” şeklinde ifade etti. Tazminat yükümlülüğü bulunmasa da işverenin işçiye ödemesi gereken bazı hakları olduğunu dile getiren Karagülle, “İşçi deneme süresi boyunca çalıştığı her gün için ücrete hak kazanır. Fesihte işçinin ödenmeyen maaşı veya ücret alacakları tam olarak ödenmelidir. Yıllık izin hakkı noktasında ise bir yıllık hizmet süresinin sonunda doğduğu için, deneme süresi içinde işten çıkarılan işçi yıllık izin ücreti talep edemez.” Şeklinde ifade etti. Karagülle işçinin diğer alacakları konusunda ise , “ İşçiye kıdem tazminatı dışında varsa fazla mesai ücretleri, varsa yol, yemek gibi sosyal yardımların karşılığı bu alacaklar da iş sözleşmesi sona erdiğinde ödenmelidir.” şeklinde ifade etti.

Karagülle deneme süresinin işçi ve işverene de haklar tanıdığını dile getirerek, “Deneme süresi, iş ilişkisinde her iki tarafa da sözleşmeyi serbestçe sona erdirme hakkı tanır. Bu süreçte yapılan fesihlerde: İşverenin kıdem ve ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü yoktur. Ancak işçiye çalıştığı günlerin ücreti ve varsa hak edilmiş diğer alacaklar eksiksiz ödenmelidir. Deneme süresi açıkça belirtilmemişse, işveren ihbar tazminatı riski ile karşılaşabilir. Sonuç olarak, işverenin bu süreçte dikkatli davranması, hukuka uygun ve şeffaf bir süreç yürütmesi önemlidir. Aksi halde hem iş güvencesi davaları hem de tazminat yükümlülükleri gündeme gelebilir.” İfadelerini kullandı.

(ÖZEL HABER)