Haçlı zulmünden kaçanlar Konya’nın o ilçesini kurdular

Konya tarihi ilgin bilgileriyle öğrenenleri şaşırtmaya devam ediyor. 31 ilçesi bulunan Konya’da her ilçenin ayrı bir kuruluş hikayesi bulunuyor. Bu ilçelerden biri Sarayönü. Sarayönü ilçesinin kuruluş hikayesi haçlı zulmüne kadar dayanıyor.

İlçenin tarihi çok eskilere dayanıyor. İlçe toprakları Hititler, Frigler, Persler, İskender İmparatorluğu, Romalılar ve Bizanslılar dönemini yaşıyor. Büyük Selçuklu Devleti, Anadolu (Türkiye) Selçuklu Devleti ve Osmanlılar zamanında ise, tamamıyla Türk yurdu haline geliyor.

SARAYÖNÜ’DE KERVANSARAYCILIK ÖNEMLİYDİ

Sarayönü’nün ilk ahalisi kervancılık yapmak suretiyle geçimlerini temin ediyorlardı. Cihanbeyli yaylası üzerinden geçirilerek Tuz gölü havzasından alınan tuz, kira ile İzmir’ e uzanan yol boyunca taşınırdı. 6 Demir Çağı’ nda Sarayönü-Başhöyük, Sarayönü-Karatepe, İbrahim Dede gibi merkezlerde bu yolun devam ettiğini göstermektedir.’ Günümüz yol güzergahlarını incelediğimizde aşağı yukarı Prehistorik çağlardan itibaren yolların süreklilik gösterdiği anlaşılmaktadır. Sarayönü-Başhöyük ve Sarayönü İbrahim Dede yerleşmelerinde bulunan Mayken keramikleri, Maykenlerin Orta Anadolu’ ya sadece deniz yoluyla Kilikia’ dan ulaşmadıkları; Batıda Burdur, Akşehir, Sarayönü yoluyla ulaştıklarını göstermektedir.

YERLEŞME TARİHİ

Sarayönü önceleri Pir Hüseyin Cami çevresinde gelişmiştir. Bugünkü şehir merkezine kayması ise, II. Abdülhamit zamanında; Anadolu-Bağdat-Hicaz Demiryolları yapımı projesi çerçevesinde demiryolunun geçmesi ile sağlanmıştır. (1896) İlçeden geçen demiryolu ve binası bir Alman firmasına yaptırılmıştır. Demiryolunun geçmesi ile ilçeye hareketlilik gelmiş bu durum milli mücadele yıllarında kendini göstermiştir. Halk da yeni yerleşim yerine ‘İskele’ demeye başlamıştır.

İLÇE ADININ HİKAYESİ

İlçenin kuruluşu hakkındaki tarihi bilgilere göre, şehrin batısındaki Saiteli (Kadınhanı) ve güneyindeki Lâdik dağları eteğinde Bozok ili (öziçi) adı ile bilinen iki kasaba halkı, haçlı ordularının geçiş yolu üzerinde oldukları için bu orduların yağmasından kurtulmak istediler. Bu sebeple inlerin bulunduğu bugünkü yukarı mahalle (Tolobası) denilen yere göç ettiler. Çünkü inlerde emniyet ve saklanabilme imkanları mevcuttu. İşte bu yüzden kasabalarından göç edenler Sarayönü’nün kuruluşunda öncü olmuşlardır. “Tolobası” adı ile anılan bu inlerin o zamanlar hem sığınak, hem de mesken olarak kullanıldığı tahmin edilmektedir. İlçemizin ismi de bu inlere bağlanır. Büyüklüğü, konforu ve kullanışlı olması bakımından saraya benzetilen bu inlerden dolayı buraya “Sarayini” ismi de denilmiştir. Zamanla bu isim “SARAYÖNÜ” olmuştur. Bir rivayete göre de ilçenin ismi inlerin yanında bulunan saraya bağlanır. İlçenin toprakları ve yerleşme merkezi bu sarayın önünde olduğu için “Sarayın Önü” denilmiştir. Bu zamanla “Sarayönü” olmuştur. Yukarıdaki iki görüşte ilçemizin ismi hakkında akla yatkın bilgi verir. Bugün inler kapalı durumdadır.