Dilencilikte yeni dönem: Konya’da iller arasında

Günümüzde yeni medya araçlarının kullanımının artmasıyla birlikte hayatımıza yeni kavramlarda girmeye başladı. Bu kavramlardan biri de Sosyal medya dilenciliği kavram adından da anlaşılacağı üzere dilencilik kültürünün yeni medya ortamlarına sosyal medya ya taşınmış halinden oluşmakta. Sosyal medya kullanıcıları İzlenim yönetimi ve benlik sunumu bağlamında, kullanıcıların platformlarda dikkat çekmek, sempati uyandırmak ve maddi ya da manevi kazanç sağlamak amacıyla gerçekleştirdikleri davranış biçimi olarak tanımlanan sosyal medya dilenciliği “İlgi, sempati, beğeni, paylaşım” gibi sosyal sermaye bileşenlerini hedeflemekte.

Sosyal medya dilenciliği üzerine birçok araştırma var

Yeni Medya ortamlarının sıklıkla kullanılmasıyla birlikte gazetecilikten bankacılığa birçok sektör sanal dünyada yerini alırken sosyal medya platformları insanların günün büyük bir zamanını geçirdiği ortamlar haline gelmesiyle birlikte gündelik hayatta yeni medya ortamlarında yaşanmaya başlandı. Dijital Göçmenler diye adlandırdığımız analog dünyada doğmuş, teknolojik kültür ile sonradan karşılaşmış ve ona ayak uydurmaya çalışan nesli başka bir deyişle, “dijital göçmenlik, yirmili yaş ve sonrasında teknoloji, internet ve web ile tanışan, teknolojik araçların kullanımı ve teknoloji tabanlı öğrenmede güçlükler veya çeşitli uyum sorunlarıyla karşılaşabilen teknoloji okuryazarlığı düşük bireylerin sosyal medya ortamlarında kendilerini göstermeye başlaması ile birlikte bu kullanıcıların ilgisini çekerek bu kullanıcılardan çıkar sağlamayı sağlayan bireylerin sosyal medyayı kendilerini göstermesiyle ortaya çıkan Sosyal medya dilenciliği günümüzde tehdit olmaya devam ediyor.

Okul çağındaki çocuklarda yaygınlaşıyor

Konu ile ilgili yaptığı araştırmalarda sosyal medya dilenciliğinin anlaşılması için öncelikle geleneksel dilenciliğin anlaşılmasının önemli olduğunun altını çizen Uzmanlar sosyal medya dilenciliği adı verilen kavramın geleneksel dilencilik ile ilişkisine dikkat çekerek, “ Sosyal medya dilenciliği gündelik yaşamda sık sık karşılaştığımız geleneksel dilencilik eylemi gibi bir rol oynamayı bir performans ortaya koymayı gerektiren bir kavramdır” şeklinde süreci tanımladılar. Sosyal medya uygulamalarından en çok tik tok uygulamasında kendini gösteren sosyal medya dilenciliği en çok ortaokul çağında ergenlik dönemine yeni giren ve onaylanma, toplum tarafından kabul edilme gibi kimlik oluşturma sürecinde olan gençleri etkilemekte. Sosyal medya dilenciliğini iyi anlamak açısından Erving Goffman’ın “Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu” adlı kitabına göz atmak gerekiyor. Goffman kitabında çevrimdışı ortamlarda bireylerin karşıdaki kişiyi ikna etmek için bir performans sergilediğini söylemektedir. Bu anlamda sosyal medya dilenciliği sosyal medya üzerinden takipçi ve beğeni ihtiyacı olarak bir dilencilik türü olarak karşımıza çıkmakta onaylanma duygusu ile diğer kullanıcılardan adeta ilgi dilenilmektedir. Sosyal medya dilenciliğinin en önemli boyutu ise maddi boyutu olarak nitelendirilen sosyal medya evrenindeki kullanıcılardan yardım, bağış, maddi yardım istemek suretiyle ısrarlı mesaj , takipleşme isteği, rencide edici paylaşımı da içinde barındıran bir süreci içinde barındırır. Özellikle okul çağındaki gençlerde yaygınlaşan sosyal medya dilenciliği son dönemlerde sanal ortamlara kayan arkadaşlıklarda beğeni kazanma ve sosyal medyada popüler olma çabaları ile diğer kullanıcılarla ısrarlı iletişim kurma isteğini içerisinde barındırır.

Her sosyal medya platformunda farklı bir yöntem

Sosyal medya platformları günümüzde farklı özellikleri ile takipçi toplayarak kendi habitatlarını oluşturmakta sosyal medya kullanıcılarına farklı seçenekler sunmakta örneğin Twitter daha çok kısa yazı tabanlı ve video içeriklerinin hacteg üzerinden kullanıcılara ulaşmasını hedefleyen bir sosyal medya platformu iken platformu kullanan kullanıcı profiline bakıldığında genç kuşağa hitap etmektedir. Facebook ise daha çok yaşça ileri kesime hitap etmekte paylaşımlar ve paylaşımda kullanılan istek cümleleri bu yaş grupları üzerinden kurgulanmakta.

Sosyal medya dilenciliği kullanılan dil ile ayrılmakta

Dilenci denilince Türk toplumun hafızasında hemen “Allah rızası için” cümlesi gibi karşılıksız bir yardım için istenilen kişiyi yücelten bir cümle aklımıza gelmektedir. Oysa yeni nesil sosyal medya dilenciliğinde ise geleneksel dilencilik kalıplarına ek olarak daha sert ve kaba bir üslup tercih edilmesidir. Bu tarz bir iletişim tarzının benimsenmesinde inandırıcılık öğesinin ağır basması amaçlanmakta. Bu üslubun yanında görsel materyallere de yer vererek kullanıcıdaki inandırıcılık oranı desteklenmeye çalışılmaktadır. Dilencilik eylemini gerçekleştiren kişi ihtiyaç sahibi olduğunu kanıtlamak için sözel bir performans sergilemekte, bazı durumlarda konuyu hikayeleştiren videolarla görsellik ögesini desteklemekte. Sosyal medya üzerinden dilencilik yapan kesimler arasında maalesef öğrencileri de görmekteyiz. Gözlerine kestirdikleri ünlüler başta olmak üzere iş insanlarına sosyal medya e mail yolu ile ulaşarak para isteme eylemine giren üniversite öğrencileri bu eylemi başta deneme olarak başlarken zaman içerisinde alışkanlık haline getirmekte. Bu noktada uzmanlar bu tip kolay gelir getiren eylemlerin alışkanlık haline gelerek çalışma uygusundan uzaklaşma ve sosyal izolasyon gibi ağır sonuçlarının olacağı konusunda ebeveynleri uyarırken sosyal medya hesaplarının ebeveynler tarafından kontrol edilmesi ve çocuklarında olası davranış değişikliklerinin iyi gözlenmesi konusunda dikkat etmeleri gerektiğini söylemektedirler.

Yetkililer Uyarıyor!

Emniyet Genel Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı tarafından yürütülen operasyonlarda Kredi kart bilgilerinin müştekinin bilgisi ve rızası dışında bazı şahıslarca ele geçirildiği, bu kartlar ile TikTok isimli sosyal medya platformunda Jeton(Platformda kullanılan sanal para) satın alındığı ve aynı platformda yayın yapan yayıncılara gönderilerek haksız kazanç sağlandığı” yönündeki ihbarlar üzerinde yapılan operasyonlar aralıksız olarak devam ederken yetkililer sanal medya kullanıcılarını başta sosyal medya dilenciliği başta olmak üzere sanal medyadaki bahis ve kumar çetelerine karşı bilinçli olmaya çağırırken ebeveynlere de çocuklarının sosyal medya kullanımlarını denetlemeleri konusunda uyarıyor. Sosyal medya dilenciliğinin başta İstanbul olmak üzere Konya, Ankara, İzmir gibi metropollerde bir kazanç kapısı haline getiren grupların oluştuğuna dikkat çekilirken vatandaşlar bu tip gruplara karşı uyarılarak şüpheli durumlarda emniyet güçleri ile irtibata geçmeleri konusunda uyarılıyor. (ÖZEL HABER)