Otomotiv üretimi yılın 9 ayında yüzde 3 arttı

OSD, bu yılın ocak-eylül dönemine ait üretim ve ihracat adetleri ile pazar verilerini açıkladı.

Buna göre, yılın 9 aylık döneminde toplam otomotiv üretimi geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 3 artışla 1 milyon 31 bin 527’ye ulaştı. Otomobil üretimi ise yüzde 3 azalarak 637 bin 450 olarak gerçekleşti. Traktör üretimiyle birlikte toplam üretim ise 1 milyon 53 bin 250’yi buldu.

Söz konusu dönemde üretim, ticari araç grubunda yüzde 15, hafif ticari araç grubunda yüzde 17 artarken, ağır ticari araç grubunda ise yüzde 4 geriledi. Bu dönemde, otomotiv sanayisinin kapasite kullanım oranı yüzde 65 olarak gerçekleşti.

Araç grubu bazında kapasite kullanım oranları ise hafif araçlarda (otomobil+hafif ticari araç) yüzde 66, kamyon grubunda yüzde 55, otobüs-midibüs grubunda yüzde 65 ve traktörde yüzde 39 seviyesinde gerçekleşti.

9 aylık ihracat 29,7 milyar dolar
Otomotiv ihracatı, yılın 9 ayında geçen yılın aynı dönemine göre adet bazında yüzde 6 artarak 769 bin 625’e ulaştı.

Aynı dönemde otomobil ihracatı ise yüzde 7 düşüş kaydederken, ticari araç ihracatı ise yüzde 28 arttı.

Traktör ihracatı da yılın 9 ayında geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 25 azalarak, 8 bin 336 adet olarak gerçekleşti.

Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre, toplam otomotiv sanayi ihracatı, bu yılın 9 aylık döneminde yüzde 17,4 pay ile sektörel ihracat sıralamasında liderliğini korudu.

Uludağ Otomotiv Endüstrisi İhracatçıları Birliği verilerine bakıldığında, 9 aylık dönemde toplam otomotiv ihracatı 29,7 milyar dolar oldu.

Aynı dönemde otomobil ihracatı ise değer bazında yüzde 8 artışla 8,4 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Bu dönemde, dolar bazında ana sanayi ihracatı yüzde 15, tedarik sanayi ihracatı ise yüzde 7 arttı.

Toplam pazar 9 ayda 1 milyona yaklaştı
Toplam pazar, bu yılın 9 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9 artarak 958 bin 847 adet düzeyinde gerçekleşti. Bu dönemde, otomobil pazarı da yüzde 10 artış sağlayarak, 742 bin 687 oldu.

Ticari araç pazarına bakıldığında ise söz konusu dönemde toplam ticari araç pazarı yüzde 4, hafif ticari araç pazarı ise yüzde 6 büyürken, ağır ticari araç pazarında yüzde 7 gerileme yaşandı.

Bu yılın ocak-eylül döneminde otomobil satışlarındaki yerli araç payı yüzde 29, hafif ticari araç pazarında yerli araç payı ise yüzde 21 olarak gerçekleşti.

OSD Başkanı Cengiz Eroldu, otomotiv sektörünü değerlendirdi
İlk 9 aylık sonuçlara bakıldığı zaman rakamların olumlu yönde olduğunu aktaran Eroldu, 9 ayda üretimin yüzde 3, ihracatın adet olarak yüzde 6, tutar olarak da yüzde 12 artış gösterdiğini söyledi.

Eroldu, iç pazarda da aslında geçen senenin üzerinde bir tempo olduğuna dikkati çekerek, bu tabloda en önemli negatifin de iç pazardaki yerli payının geçen seneye göre azalması olduğunu vurguladı.

Son 10 yıla işaret eden Eroldu, “Son 10 yıllık rakamları karşılaştırdığımızda 2025’in pazar ve değer bazında, ihracat anlamında son 10 yıldaki en büyük yıllar olduğunu görebiliyoruz. Maalesef iç pazardaki yerli payının da en düşük seviyede olması, bu tablonun en kötü tarafı. 2020’de yüzde 46, 2019 ve 2022’de yüzde 45 seviyelerinde olan iç pazar payı, son yıllarda hızlı bir şekilde azalmaya başladı.” ifadelerini kullandı.

“Kapasite kullanım oranımızda düşme mevcut”
OSD Başkanı Cengiz Eroldu, otomotiv sanayi için önemli olan konuların bir tanesinin de kapasite kullanım oranı olduğunu belirtti.

Eroldu, sanayinin bu alanda iyi durumda olmadığını aktararak, şöyle devam etti:

“Biz bir yandan yatırımlarla kapasitemizi artırma yönünde hareket ederken, bir taraftan da gerek Avrupa pazarlarının zayıf gitmesi gerek de Türkiye pazarında yerli oranın düşmesi sonucu kapasite kullanım oranımızda düşme mevcut. Toplam kapasite kullanım oranı aslında, gelecek açısından ve otomotiv sanayinin rekabetçiliği açısından da önemli. Enflasyonu yüksek, kurların düşük seviyede gitmesi hem otomotiv ana sanayinin hem de otomotiv tedarik sanayinin rekabetçiliği konusunda önemli bir etken. Tabii bu tablo için de önemli bir tehdit. Yani bizim otomotiv sanayi ana şirketleri olarak hepimizin tabii çabası bu kapasiteyi daha yukarı rakamlara taşımak ama bunun için de bugün makroekonomik durumumuz yardımcı olmuyor. Bunu da hep konuşuyoruz. Yani bugün aldığımız yatırım kararlarıyla otomotiv sektörü bir büyüme ve yatırım döneminden geçiyor ama bundan sonraki çevrimde bu tablo böyle olmayabilir.”

Yerli üretimin pazar payına değinen Eroldu, otomobilde yüzde 29, hafif ticari araçlarda yüzde 21, kamyonda da yüzde 59 yerlilik payı olduğunu, bütün iş kollarında aslında yerli oranlarında geçmiş dönemlere göre ciddi azalmalar olduğunu aktardı.

“Otomotiv, ihracatta lider pozisyonunu devam ettiriyor”
Cengiz Eroldu, otomotivin ihracatta lider pozisyonunu devam ettirdiğini vurgulayarak, 2025’te Türkiye ihracatının yüzde 17,4’ünün otomotiv sanayi tarafından gerçekleştirildiğini ve geçen seneye göre 1,2 puanlık artış söz konusu olduğunu bildirdi.

Eroldu, “Türkiye, yaşanan makroekonomik sorunlara ve yüksek vergilere rağmen şu anda Avrupa’da İspanya’nın hemen arkasında 6’ncı büyük pazar. Bu da aslında Türkiye pazarının ne kadar bir potansiyel taşıdığının da diğer göstergesi. Bugün İspanya’da ÖTV gibi bir mefhum yok iken biz İspanya’ya yakın bir otomobil pazarına sahibiz ki milli gelirimiz de İspanya’nın oldukça altında. Ticari araçlarda da Türkiye pazar sıralamasında 4’üncü durumda. Burada da kombi araçların vergi avantajının getirdiği olumlu bir etki aslında. Bu da bizim hafif ticari araçlardaki Avrupa’daki pozisyonumuzu destekliyor. Türkiye gerçekten ticari araçlar açısından da Avrupa’daki en önemli pazarlardan bir tanesi.” şeklinde konuştu.

Üçüncü çeyrekte yaşanılan önemli gelişmelere değinen Eroldu, bu dönemde önemli yatırım kararları alındığını söyledi.

Eroldu, “Birincisi, üyelerimizden Oyak Renault’un yeni Boreal modelinin Türkiye’de üretim kararı. İkincisi, yine üyelerimizden Tofaş’ın K9 model üretimini açıklaması ve Stellantis tepe yönetiminin Bursa fabrikasına yaptıkları ziyaretle ülkeye duydukları ilginin ve güvenin tekrarlanması oldu. Hyundai’nin de Türkiye’de elektrikli araç üretimine başlayacak olduğunun açıklanması da otomotiv sanayisi açısından önemli bir kilometre taşı. Togg’un yeni modelinin de devreye girmesi de yine son çeyrekteki önemli otomotiv sanayisini ilgilendiren gelişmelerden bir tanesi oldu kuşkusuz.” değerlendirmelerinde bulundu.

“Temmuz ayında devreye giren ÖTV düzenlemeleri bir miktar yerli payındaki düşmeyi frenledi”
Eroldu, sanayiyi etkileyen çok önemli ulusal uygulama değişikliklerinin de devreye girdiğini anımsatarak, bunların temmuz ayının sonunda devreye giren ÖTV düzenlemesi ve eylül ayının sonunda devreye giren ek mali yükümlülükler olduğunu belirtti.

Temmuz ayında devreye giren ÖTV düzenlemelerinin bir miktar yerli payındaki düşmeyi frenlediğini aktaran Eroldu, şunları kaydetti:

“Haziran ayında yüzde 24’lere kadar inmiş olan yerli payı, bu düzenleme sonrasında tekrar yüzde 30’lar seviyesine çıktı. Ek mali yükümlülükleri eylül ayında Türkiye devreye aldı. Burada tabii en önemli konu yükümlülük uygulanmayan ve diğer kapsamında olan birtakım ülkelerin de yükümlülük kapsamına alınması oldu. Bu düzenleme ile birlikte, aslında yükümlülük uygulanmayan Avrupa Birliği (AB) üyesi ve Serbest Ticaret Anlaşması imzalanan ülkeler dışında ülke kalmamış olması.

Tüm diğer diye adlandırdığımız ülkeler, bu yükümlülük kapsamına girmiş oldu. Tabii kendi içinde de motorizasyon gruplarına göre değişiklikler var. Baktığımız zaman aslında içten yanmalı motorlardaki ek vergi oranlarının azaltıldığını görüyoruz. Diğer taraftan, ABD ile olan yüzde 60’lık vergi konusu vardı. Bunun da bu uygulamayla beraber kaldırılması söz konusu oldu. Bu konular çok konuşuldu. Türk otomotiv sanayisine olumlu bir etkisi var mı? Bu tabloya bakınca yok, bunu net bir şekilde söyleyebiliriz.”

Eroldu, küresel gelişmelere de değinerek, AB ile ABD arasındaki çerçeve anlaşmanın da otomotiv sanayisini bir miktar etkileyebileceğini dile getirdi.

Her ne kadar Türkiye’nin ABD’ye ihracatı olmasa da bu durumun gelecekte bu tür ihracat çabalarına karşılık olumsuz bir görüntü olduğunu anlatan Eroldu, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bugün AB ile ABD arasında uygulanan gümrük vergisi Avrupa’ya gelecek olan Amerika ürünleri için sıfır, Avrupa’dan Amerika’ya gidecek olanlar için yüzde 15 oldu fakat bu Türkiye’den ABD’ye gidecek olan araçlarda yüzde 25. Yani bugün eğer siz bu pazara yönelik ihracat yapmak istiyorsanız bunu Türkiye’den yapmak yerine Avrupa’dan yapmak yüzde 10’luk bir avantaj sağlıyor firmalara. Aslında bu da yönetilmesi gereken ve bakanlıklarımızla konuşmamız gereken konulardan bir tanesi. Burada bu anlaşma bizim aleyhimize bir rekabet kaybına yol açtı maalesef, şu andaki durumu değiştirmezsek. Türkiye’nin de bu konuda adım atması önemli.”

Eroldu, Türk otomotiv sanayisine ilişkin bu seneki öngörüsüne değinerek, “Biz aslında temmuz, ağustostaki öngörülerimizi değiştirmedik, aynı paraleldeyiz. Yine biz 1,02 milyon-1,1 milyon seviyesinde bir ihracat, yani geçen senenin bir miktar üzerinde olmasını bekliyoruz. Keza yine üretimde yaptığımız yeni yatırımların sonucu olarak bir miktar üzerinde kapanacağını bekliyoruz. Bu açıdan bizim de bakışımız pozitif. 2025 sonu için iyi bir gelişme.” değerlendirmesinde bulundu.