NE HAKLA 8 LİRAYA BAKLA!

Bakla, baklagiller familyasından gelen kazık köklü bir bitki. Kazık köklü ya, pazarlarda ki fiyatı da vatandaş tabiriyle kazık. Satana mı, alana mı yazık? Bakla, kıymetli bir sebze. Kurusu da, tazesi de aranan, vitamin ve protein zengini. Güzel ülkemizin hemen her yerinde yetişse de, Antalya, Aydın, İçel gibi Akdeniz ve Ege bölgesi illeri baklanın en çok yetiştiği şehirlerimiz. Bakla, kötü kolesterolü normale getiriyor. Böbrekte oluşan ağrıları keserek böbrek taşlarının ve kumlanmasının dökülmesini sağlıyor. İçerisinde bulundurduğu lifle oranı kabızlık çekenlere direkt olarak etki ediyor. Demir ve kalsiyum mineralleri sayesinde kemikleri güçlendiriyor. Besleyici ve iştah açıcı özelliği var. Ayrıca diyet yapan hastalar için de doyurucu ve bitkisel olduğu için öneriliyor. Gelelim neden bakla ile ilgili bir konuya girdiğimize; Orta oyununun en ünlülerinden olan, hatta en ünlüsü kabul edilen Dümbüllü İsmail’e atfedilen bir replik dikkat çeker. Oyunda sorarlar; Ne hakla? Cevap gelmez… Tekrar sorarlar; Ne hakla? Yine cevap gelmez… Üçüncü kez yine sorarlar… Ne hakla? Sahneye Dümbüllü İsmail gelir.. O en komik haliyle şöyle der; Otuz beşe bakla! Seyirci gülmekten kırılır geçerdi diye anlatıyorlar… ***** Yazımın başlığı kuruşlu yıllar öncesine bir nazire. Bakla fiyatları sadece bugün değil, geçmişte de, insanların dilinden düşmedi. Bu konuda rahmetli Dümbüllü İsmail’den esinlenenler, bakla fiyatlarına gönderme yapmadan edemedi. Bir hikayede biz anlatalım; Her şeyin beş-on kuruş olduğu, 15 kuruşa satılan bir sebze ve meyvenin pahalı sayıldığı dönemlerde turfanda bakla 35 kuruşa satılmaya başlayınca, ahaliden bir zat, “ Ne hakla 35’e bakla!” diye pazarın ortasında başlamış bağırmaya. Ahali, valla demişler adam haklı olmasına haklı da, ne hakla 35’e bakla diye satana, arkadaş nasıl satarsın bu fiyata diyen yok, alanada niye alıyorsun kardeşim diye sormaya kimsenin hakkı yok! Sat diyen razı, satan dünden razı, alan zaten razı… Ne yapsın garip kara bakla, alamayan çok diye kara yaslar mı bağlasın? Ha bir günde pazarda herkes baklayı konuşmuş, çok mu görüyorsunuz baklaya? Bu tabir çok tutmuş, çarşı-pazar ve edebi literatüre geçmekle kalmamış günümüzde de, konu olmaktan, konu edilmekten vazgeçilemiyor. ***** Patlıcanla başlayan, biberle, domatesle çıkış yapan, patates ve özellikle acı soğanla popüler olan sebzeler, pazar ve marketlerin gözdesi olurlarken, dar ve sabit gelirlileri, emeklileri, asgari ücretlileri alışveriş yaptıkları yerlerden eli boş ve boynu bükük döndürdüler. İstanbul, Ankara gibi merkez şehirlerimizde açılan tanzim satış yerleri, ucuz sebze almaya çalışanların akınına uğrarken, tanzim satış yerlerine çeşit olarak bakliyat ürünleri de eklendi. Tanzim satış yerlerinde fiyatlar yüzde elliye yakın daha ucuz olunca, Tanzim satış Konya’da olur mu, olmaz mı sorusu gündeme geldi. Sonrada, Pazarlarımız, tanzim satış benzeri satışlar yapabilirler mi sorusu… Pazarlarımızın henüz böyle bir kararı varmış gibi görünmüyor. Bakla 8 lira olmuş, Muhacir pazarının tahtına kurulmuş! Daha birkaç hafta öncesinde kilosu 2.5 liradan satılan nar, ekranlarımızda narla ilgili övgülerden, şifadır, günde şu kadar yenmeli, bir bardak taze sıkılmış suyu mutlaka içilmeli tarzında anlatımlardan sonra, bakla fiyatına yükselmiş. Narın kilosu da 8 lira… Marul’un seyrek olanları yarım kilo bakla fiyatına inmeye karar vermiş. Patates coşmuş kilosu 3 liradan kapak kaldırırken, Acı soğan saklandığı, gizlendiği yerden çıkmış, saklambaç oynamaktan vazgeçmiş galiba diyenler fena yanıldılar. Çünkü, kilosu 2.5 liradan gelene geçene, ben geldim diye gülümseyen soğan, ben ithal soğanım, ta… Kazakistan’dan geldim, gelin tanışalım der gibiydi. Lahananın iyisi, Muz’un gösterişlisi de bakla fiyatınaydı…, Karnabahar boy boy dizilmiş, yarım kilo bakla fiyatından başlıyor, bir kilo bakla fiyatına kadar, “alan alsın, alamayan baksın kalsın” havalarında! Domates, biber, patlıcan bildiğiniz gibi. Az biraz domates ucuzlamış, gerisi bildiğiniz gibi işte! Geçici Muhacir Pazarı olarak ilan edilen, hatta bu söz dev bir afiş olarak asılan, sonrasında kaldırılan, geçici halin sessiz sedasız kalıcıya doğru geçiş yaptığı artık pazar esnafının ve alışveriş yapan bizlerin kalıcı olduğu kanaatine vardığımız, pazarın bu hafta ki yıldızıydı bakla. Pazarı dolaştığınızda, 5 liradan başlayıp, arada 6 liraya, 7 liraya da bakla olsa da, 8 liralık bakla, bakla diye alacaksan beni al havalarında önünden geçenleri süzüp dururken, Aklınıza yıllar önce bakla ile ilgili söylenen o meşhur cümle geliyor. Bildiğiniz kara bakla, olmuş kara vicdanlı bakla… Rahmetli İsmail Dümbüllü’yü anarak ve ona nazire yaparak, “Ne hakla, 8 liraya bakla!” demeden geçemiyorsunuz.