Konya'da Kim Ne Kadar Milletvekili Çıkartır

Seçimlerde son düzlüğe girilirken herkes kendine göre kimin ne kadar milletvekili çıkartacağı tahminini yapmaya başladı. Kafadan toto gibi atmak yerine, en yakın zamanda yapılan seçim sonuçlarına göre öngörüde bulunmak daha mantıklı olsa gerek… Türkiye’ de uygulanan seçim sisteminin adı barajlı D’Hondt sistemi. Belçikalı hukukçu ve matematikçi Victor D’Hondt tarafından 137 yıl önce tasarlanan ve günümüzde de yanlış bilmiyorsak 25 ülke tarafından hala uygulanan nisbi bir sistem bu. Ama yüzde onluk ülke barajı sisteminin uygulanması, kullanılan oyların mecliste tam olarak temsil edilmediği sonucunu doğurduğu için, ülke barajlı bu sistemin, sağlıklı bir sistem olduğunu söylemek kolay değil. En basit örneğini Saadet Partisi ve Büyük Birlik Partisi’nden verebiliriz. Son belediye seçimlerinde aldıkları oy toplamı, ülke barajı uygulanmasa,  seçimlere ortak giren bu oluşumun Konya’da bir milletvekili çıkaracağını gösteriyor. Bu seçim gerçekten çok ilginç sonuçlara gebe olabilecek bir seçim. Mesela Cumhuriyet Halk Partisi, 2014 büyükşehir belediye seçimlerinde aldığı oyu artıramazsa Konya’dan milletvekili çıkartamıyor… HDP’de ülke barajını aşsa bile son seçimlerde aldığı oya göre Konya’dan milletvekili çıkartması pek mümkün değil. Aynı ilginç durum MHP için de geçerli. Belediye seçimleri oylarına göre MHP Konya’dan 3 milletvekilini Ankara’ya gönderiyor. Bir milletvekilini, milletvekili çıkartamayan CHP’den kapıyor… Görünen o ki bu seçimlerde son büyükşehir belediyesi seçim sonuçlarına bakarak partilerin çıkaracağı milletvekili sayısı şu: AKP-11,MHP-3,CHP-0 Büyükşehirlerde il genel meclisleri kaldırılmadan önce siyasiler seçimlerde çıkaracakları milletvekili tahminini, son il genel meclisi seçimlerinde aldıkları oylara göre yapıyorlardı. Artık bu tahmini sadece büyükşehir belediye seçimlerinde partilerin aldıkları oylara göre yapabiliriz. Konya’nın çıkaracağı milletvekili sayısı 14… Bu seçim sisteminde her partinin aldığı oy toplamı sırasıyla 1’e,2’ye,3’e… 14’e kadar bölünür ve alt alta yazılır. Elde edilen paylar parti farkı gözetmeksizin büyükten küçüğe doğru sıralanır… Ve milletvekilleri bu sıralamaya göre partilere dağıtılır… 2014 belediye seçim sonuçlarına göre bu hesap yapıldığında aşağıdaki tablo ortaya çıkıyor:   AK PARTİ                                                       CHP                                                    MHP 774.677(1)                                                     68.785                                                222.359(4) 387.338(2)                                                     34.392                                                111.179(8) 258.225(3)                                                     ---------                                                74.119(13) 193.669(5)                                                     ---------                                                55.589 154.935(6)                                                     ---------                                                --------- 129.112(7)                                                     -----------                                             ------------- 110.168(9)                                                     -----------                                             ------------- 96.834(10)                                                     -----------                                             -------------- 86.075(11)                                                     ----------                                              -------------- 77.467(12)                                                     ----------                                               -------------- 70.425(14)                                                     -----------                                             -------------- 64.556                                                            -----------                                             -------------- 59.590                                                            -----------                                             --------------   Öte yandan büyükşehir belediyesi seçim sonuçlarının sandıklara birebir yansıyacağını söylemek ne kadar doğru tartışılabilir… Çünkü aday isminin önemi seçmenin seçim tercihini etkiliyor... Ama kıstas alabileceğimiz en mantıklı rakamlar son seçimlerde alınan oy sayıları gibi sanki… Zira üzerinde çok uzun bir zaman geçmedi… Yukarıda yapılan örnekteki oy sayılarının birkaç yüz adet fazla ya da eksik olması çıkarılacak milletvekili sayısını etkilemiyor. CHP Konya’da milletvekili çıkarabilmek için son seçimlerde aldığı oyu en az yüzde 3-5 artırmak zorunda. Ve milletvekili çıkaracak oyu sağladığında tabloya göre bunu AK Parti ‘den kapacak gibi görünüyor. AK Parti belediye seçimlerinde aldığı oyu artırdığı zaman ise (CHP bir milletvekili çıkartırsa) MHP’nin milletvekili sayısını bir azaltacak gibi bir tablo ortaya çıkabilir. MHP’nin Konya’da 4 milletvekili çıkarma beklentisinin gerçek olup olmaması tek bir şeye bağlı. O da AK Parti’nin oyunun düşmesi ve MHP’nin oylarını en az yüzde 15 artırması halinde bu mümkün olabilir görünüyor. Ama Başbakan çıkaran bir Konya’da bunun gerçekleşme ihtimalinin olmadığını düşünüyoruz. Konya için şu tespiti yapmak herhalde yanlış olmaz. Partilerin oylarında yüzde 3-4 gibi artışlar ya da azalışlar bir milletvekilinin yerinin değişmesine sebep olacak. Bu sonuçlara göre Konya’da milletvekilliği kazanabilmek için ülke barajı geçildiğinde, yaklaşık 70 bin civarında oy alınması gerektiği sonucuna varılabilir. Öte yandan bu tablodan çok farklı seçim sonuçları da çıkabilir sandıktan. Sonuç olarak vatandaşın oyunu nereye vereceğini tek bilen seçmenin kendisidir. Önemli olan ülkenin huzurunun, dirliğinin bozulmasına yol açacak sonuçların çıkmamasını dilemektir. Cümleten hayırlı haftalar…