Hitit uygarlığı sadece Anadolu’da var olan çok değerli ve özgün bir
uygarlıktır. En parlak dönemi olan Hitit İmparatorluk çağı M.Ö
1450-1200 yılları arasındadır. Son Kral, büyük Hitit Kralı III
Hattusili ile Kraliçe Pudu-Hepa’nın oğlu TUTHALIA IV olup M.Ö
1250-1220 yılları arasında krallık yapmış, imparatorluk kısa süre
sonunda bilinmeyen henüz sebeplerle son bulmuştur..
Bu konuda 2016 yılında Devrim Gazetesinde bir yazım (22 Haziran 2016)
bulunmaktadır.
Bu yazımda Tuthalia IV döneminde yapıldığını bildiğim Konya Ilgın
Yalburt köyündeki yazıtının Türkçesine rastladım. Önceden 1990’lı
yıllarda burayı ziyaret etmiş, bol resim çekmiş ve Web siteme
koymuştum. Bu defa bu yazıtların Türkçesine rastladım. Bir kuş tutmuş
gibi ne kadar sevindiğimi anlatamam. Bu defa önceki yazıda büyük
kralın saltanat yıllarının, M.Ö. 1250-1220 olduğunu net olarak
öğrenmiş bulunuyorum. Zira bazı kitaplarda farklı tarihlere rastlamak
mümkün olmaktadır.
KONYA ILGIN YALBURT ANIT YAZISI
“Ben Kahraman Büyük Kral Mursili’nin torunu,
Kahraman Büyük Kral Hattusil’inin oğlu
Kahraman Büyük Kral, Majeste, Tabarna, Tuthaliya şöyle söylerim
Fırtına Tanrısı beni sevdiği için onun yardımı ile ..tusa kentine geri geldim.
Patara dağına geldim, taştan bir anıt yaptırdım
Babamdan, büyük babalarımdan Hatti’nin büyük krallarından
Hiçbiri bu ülkelere gelmemişti. Bu ülkeleri yendim,
Hep Fırtına Tanrısı beni sevdiği için bütün bunlar gerçekleşti.
Kuwalatarna ülkesinde kadınlar, çocuklar önümde diz çöktü
Çok sayıda sivil halkı, sığır ve koyunları aldım götürdüm
Nipira ülkesini vurdum, onu yok ettim,
Luka ülkesini imha ettim, Wiyawanda ülkesinde ben büyük Kral….
Efendim Fırtına Tanrısı hep önümden koştu.
Ben Atpa kenti ve ülkesini, Pinali’yi vurdum, yok ettim
Talawa kentine geldim, Talawa kenti saygılarını sundu.
Ben büyük Kral tahta oturdum
Ben Büyük Kral Suppiluliuma’nın torununun oğlu
Bütün ülkeleri fetih ettim.
Kuwalatarna ülkesini yok ettim
Tüm bunları Fırtına Tanrısının yardım sayesinde yaptım.
AÇIKLAMA:
Son zamanlarda katıldığım İkinci El Kitap satışlarında Sedat Alp’in
(1913-2006 ) 2000 yılında TÜBİTAK tarafından yayınlanmış “HİTİT
ÇAĞINDA ANADOLU” isimli kitabı edindim.
Sedat Alp (1913- 2006) Türkiye’nin ilk Hititoloğu’dur, Selanik
doğumludur, 1932-1940 yılları arasında Berlin’de Arkeoloji öğrenimi
görmüş. Daha sonra Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Hititoloji
öğretim üyesi görevini yüklenmiştir.
Konya’da Hiti Çağı Karahöyük kazılarını yürütmüş bu konuda bir yayını vardır.
Yukarıdaki yazıt, adı geçen yayından alınmıştır. Kitabın 161-167
sayfalarında Lüvice Hiyoroğlif yazıların çizimleri ve 17 blokun okunan
ve okunamayan kısımları yer almıştır.
Ben Mehmet Bildirici olarak bu dağınık yazıtların aslına hiç
dokunmadan ve hiç özel yer adlarını değiştirmeden bir şiir haline
getirdim. En önemlisi Kral ve yer isimleridir. Aradan geçen uzun
yıllar sonra bunların bugünkü karşılıklarını belirlemek oldukça
güçtür. Acaba Patara ve Luka (Likya ?) bugüne gelmiş olabilir mi? daha
uzun araştırma ister kanısındayım. Burada ismi geçen yerleri
belirlemek uzun zaman araştırma istemekte ve arkeolojik verilere
ihtiyaç duyulmaktadır.
Ayrıca M.Ö 1450-1200 arasındaki HİTİT İMPARATORLUK ÇAĞI’nın Anadolu
tarihinde çok önemli bir yeri vardır. Ancak şunu da kabul etmek
gerekmektedir ki Hititler Orta Anadolu Bölgesinde hüküm sürmüşler,
Karia bölgesinde yaşamamışlardır. Bununla ilgili hiçbir arkeolojik
veri elimizde yoktur.
Yazıma Yalburt yazıtında 1. Bloka ve Tuthalia IV. Yazıtının ilk blokunun resmi
ve Sedat Alp’in resmine yer verilmiştir.