COVID-19 NASIL BİR VİRÜSTÜR?

A)MİKROP NEDİR? Çıplak gözle görünebilirlikten ışık ve elektron mikroskopları ile binlerce, milyonlarca büyütmelerle görülebilen varlıklardır. Canlılar aleminin varoluşuyla birlikte mikroplar da var olmuştur. Çünkü canlıların kendi alemi içinde ve diğer canlılar arasında ekolojik bir denge vardır. İşte bu dengenin oluşmasında mikropların önemi çoktur. Mikroplar yapılarına(morfolojik) ve işlevselliklerine göre şöyle sınıflandırılırlar: 1.Parazitler 2.Mantarlar 3.Bakteriler 4.Virüsler Virüsler en küçük moleküler canlılardır. DNA ve RNA virüsleri olarak ikiye ayrılırlar. Milyonlarca büyütmeli elektron mikroskoplarında görülebilirler. Çok basit yapıları vardır. Tam canlı oldukları söylenemez, canlılığın eşiğindeki varlıklardır. Boyutları 80-120/1.000.000.000 m(nanometre) dir. Bölünerek çoğalmazlar, bir başka hücrenin içinde yaşarlar, o hücrenin enerjisini ve enzimlerini kullanarak çoğalırlar ve o hücreyi patlatarak doku/organ/organizma içinde yayılırlar. Diğer mikroplarda ve hücrelerde olduğu gibi hücre içi organelleri yoktur. Bu nedenle virüslere antibiyotikler etkili değildir. Virüslerin büyük bir kısmının dışında yağ ve proteinden oluşan kompleks yapıda bir zarf vardır. Zarfsız virüsler çok daha tehlikelidir. B)CORONAVIRUS NASIL BİR VİRÜSTÜR? Zarflı bir RNA virüsüdür. Anası ve atası Sars-cov ve Mers-cov virüsleridir. SARS cov'un mutasyona uğramış bir türü olduğu kabul edilir. Sars-cov-2 olarak adlandırılır. Aslında zoonotik bir virüstür. Hayvanlar aleminde gezip dolaşan bir mikroptu. Yarasaları, develeri, misk kedilerini, kemirgenleri ve bazı kanatlıları konak olarak seçmişti. İnsanoğlu onun dünyasına girdi, konağına müdahale etti, o da konağına insanı ekledi. Şimdi tam da bunu yaşıyoruz. Öyle bir girdi ki mutasyon kabiliyetini çok güçlendirdi, her bulaşta küçük bir değişikliğe uğradığı için bilimadamları aşı geliştirmekte zorlanıyor. Çin'in Wuhan şehrinin hayvan ve deniz ürünleri pazarında virüsün konakları gıda ürünü olarak satışa çıkarılırsa corona virüsü de bunun bedelini ödetir ve ödetti. Bu virüsle enfekte olan bir kişi bulaş zincirinin üçüncü, dördüncü halkasında yüzlerce kişiyi enfekte etmiş olmaktadır. Bulaş yolu öncelikle damlacık enfeksiyonu ve yakın temasla olmaktadır. Hasta kişinin öksürük, hapşırık ve nefesiyle çevreye yayılan tükürük zerreciklerinin içindeki virüslerin; kişinin ağız, burun ve gözlerine bulaşması sonucu bulaş olmaktadır. İmmün (savunma) sistemi iyi olan, risk grubunda olmayan kişilerin %80’i hastaneye gereksinim olmaksızın ayakta geçirebilmektedirler. Bu virüsle kontamine olanların %50’si hiçbir belirti olmaksızın hastalığı geçirmektedir. Esasen bu kişiler virüsü bulaştıran kişilerdir. Bu virüs ACE-2 reseptörleri adı verilen bir vücut içi kimyasal maddeye karşı bağlanma eğilimine sahiptir. Bu reseptörler en çok üst ve alt solunum yollarında, damarların iç yüzündeki endotel tabakasında, kalpte, barsaklarda, böbreklerde, karaciğerde ve beyinde bulunmaktadır. Corona virüs bu organları tutabilmekte ve çoklu organ hastalığı sonucu ölüme neden olabilmektedir. Bu organlarla ilgili hastalığı olan kişiler, ileri yaşlılar yüksek riskli kişilerdir. SARS-cov-2’nin en önemli belirtileri ateş, kuru öksürük, nefes darlığıdır. Bunun yanında ishal, bulantı, baş ağrısı, kusma, kas ve eklem ağrıları da görülebilir. C)İMMÜN SİSTEM NEDİR? NASIL GÜÇLENDİRİLİR? Organizmamızın en önemli sistemlerinden biri de immün sistemimizdir. Bu sistemin temel görevleri şunlardır: a)Dışardan gelen biyolojik, kimyasal ve fiziksel zararlı etkenlere karşı vücudu korumaktır. b)Tamir bakım ve onarım yapmaktır. c)Yenisini üretmektir. d)Temizlik yapmak ve uzaklaştırmaktır. Corona virüs dışardan gelen mikrobik bir ajandır. İmmün sistemimiz bu virüsün vücuda girmesiyle birlikte saniyeler içinde karşı tepkisini verir. Bu virüs girdiği dokunun hücresinin içine yerleşir, orada çoğalır ve immün sistemden saklanabilir. İmmün sistemi zayıf, riskli kişilerde virüs savaşı kazanır hatta ölümle bile sonuçlanabilir. Sağlıklı bir immün sistem virüsle aynı anda, saniyeler içinde iki yolla savaşa başlar. T lenfositler adını verdiğimiz bir grup piyade savaşçısı katil hücreleri sahaya sürer. Adeta kara savaşını başlatır. Aynı anda B lenfositler adını verdiğimiz, antikor üreten hücreleri devreye sokarak mühimmat savaşını başlatır. Bir bakıma piyadelerin kullanacağı mühimmatı üretir ve sahaya taşır. Bir B lenfosit hücresi bir düşman uyarısı aldığında saniyede 100.000 antikor molekülü(silah) üretebilir. İmmün sistemin aşırı, ölçüsüz tepkisi sonucunda oluşan sitokin fırtınasıyla akciğerlerde inflammasyona(iltihaba) sebep olur, pnömoni(zatürre) tablosu gelişir. İmmün sistemi nasıl güçlendirebiliriz? a)Dengeli beslenme: Protein, karbonhidrat, yağ, mineraller, vitaminler ve su. Günlük içtiğimiz su miktarı asgari 2 litre olmalıdır. Besin ürünleri doğal yolla alınmalıdır. Endüstriyel ilaç şeklinde değil, yediklerimizle alınmalıdır. b)Spor yapmak: Spor kan dolaşımını kuvvetlendirir, immün sistemin askerlerinin ve mühimmatının vücudun en uç noktalarına kadar taşınmasını sağlar. D)KORUNMAK İÇİN ÖNCELİKLERİMİZ NELER OLMALIDIR? a)Temas mesafemizi bir buçuk metre olarak korumalıyız. Çünkü damlacık yayılması bu mesafeden daha öteye ulaşamaz. b)Maskeyi mutlaka kullanmalıyız. Maske %85 oranında bulaşı engeller. c)Elleri hijyen kurallarına göre yıkamalıyız. Çünkü bulaşın önemli bir yolu da hasta kişinin çıktılarına el temasının olması ve elimizi ağzımıza, burnumuza, gözümüze ve yüzümüze götürmemiz yoluyla olmaktadır. Tek kullanımlık mendil kullanılmalıdır. Kişisel eşyalar ayrılmalıdır. E)CORONAVİRÜS İÇİN 2. DALGA KORKUSU VAR MIDIR? Dünya strateji kurulu hatayı sorgulamış, evrensel anlamda ve her alanda şu üç nedeni tanımlamıştır: 1)Bilgisizlik 2)Dikkatsizlik 3)Umursamazlık(ihmal) Bilim insanlarımıza kulak verirsek, kurallara uyarsak hiçbir dalga yaşamayız, uymazsak birinci dalgayı bile aşamayız. İlmin, aklın ve ahlakın hakim olduğu hiçbir yerde kötülük olmaz, bu değerler yoksa kötülüklerden kurtulunmaz. Değerli dostlarım, bulaş çemberi iyice daraldı. En yaygın bulaş aile içi temasla olmaktadır. Bunu düğün, eğlence, tatil, toplu taşıma araçları takip etmektedir. Yeni normalleşmenin kurallarını hayatımıza katalım. Aksi halde ağır bedeller öderiz. Devletimiz her türlü imkanı sağlıyor ancak halkımız gerekli duyarlılığı göstermiyor. Allah ülkemize selamet, insanımıza feraset versin.