KENTLERİMİZ NE KADAR ENGELSİZ?

Birleşmiş milletler tarafından engellilerin toplumsal hayata tam ve diğer bireylere eşit katılım sağlamalarına ilişkin yürüttüğü çalışmalar neticesinde engelli bireylerin sorunlarına dikkat çekmek ve onları daha iyi anlayabilmek için 3 Aralık “Uluslararası Engelliler Günü” olarak ilan edilmiştir. Ülkemizde de çeşitli etkinlikler düzenlenerek, her alanda fırsat eşitliğinin sağlanması, farklılıklara saygı gösterilmesi, mekânsal erişim yanında teknoloji ve bilgiye erişim yanında teknoloji ve bilgiye erişimin bu bireyler için ne kadara önemli olduğuna dikkat çekilerek toplumsal farkındalık oluşturulması amaçlanmıştır. HERKES HAYATININ BİR DÖNEMİNDE ENGELLİDİR Fiziksel, zihinsel ve sosyal esenlik hali olarak tanımlanan sağlık toplumdaki bütün bireyler için geçici bir durumdur. Herkes yaşamının bir bölümünü bazı kısıtlamalarla geçirmektedir. Çocuklukta, yorgunlukta, hamilelikte, yaşlılıkta karşılaştığımız zorluklar her zaman hayatımızdadırlar. İnsanların yaşamlarının belli bir bölümünü bazı kısıtlamalarla geçirmesi doğaldır, yanlış olan, bu kişilerin fiziksel çevreleri kullanamaz duruma getirilmeleridir. HERKES İÇİN TASARIM Toplumu oluşturan her bireyin eksiksiz olarak toplum, eğitim ve çalışma hayatına katılabilmesi için gerekli olan kapsayıcı fiziksel çevre, öncelikli olarak farklı insanlık halleri ile ilgili anlayış ve farkındalıkların gelişmesi ile mümkün olabilecektir. Bu bağlamda; bütüncül bir bakış açısı ile, herkesi düşünen bir bakış açısı ile “herkes için tasarım” “Her şey için tasarım” “her ortam için tasarım” “esneklik” sürecini başından itibaren planlayarak şekillendirmek gerekmektedir. Tasarımın herkes için olması, ileride doğacak sorunların, ek emek ve maliyetlerin önüne geçecek baştan ve kalıcı bir çözümdür. Tasarım sürecinde yapılı çevrenin tüm kullanıcı gruplarına uygun yapılması, bireylerin rahat, güvenli ve engelsiz çevrelerde yaşamalarına olanak sağlayacaktır. Bu nedenle mekanların, bireylerin fiziksel gücünü tamamıyla kullanabildiği durumlar yerine, geçici ve kalıcı durumlar göz önüne alınarak tasarlanması gerekmektedir. MİMARLARIN SOSYAL SORUMLULUĞU Tasarımların evrensel tasarım kriterlerine uymaları, mimarın sosyal sorumluluğudur. Tüm kullanıcıların özellik ve gereksinimlerini anlamak mimarın ‘herkes için tasarlaması’ açısından mutlak gereklilik olmaktadır. Çünkü tasarımlar ancak bütün olası kullanıcılar düşünülerek tasarlandığında herkes için eşit deneyimler sunmaya başlamaktadır. Günümüzde, mimarların sosyal sorumluluğunun sıkça gündeme gelmesi de süreci hızlandırmakta, mimar ve mimar adaylarının konuyla ilgili bilgi ve bilinç düzeylerinin üst düzeyde olması beklenmektedir. Mimarların tasarladıkları çevre ve yapıların, tüm kullanıcı gruplarının eşit şekilde kullanımına uygun olması ve üstlendiği sorumluluğu yansıtması gerekmektedir. ENGELLİ DOSTU KENTLER Mayıs 2010 tarihinden beri Erişilebilir Kent Ödülleri (European Access City Award) veren Avrupa Birliği Komisyonu, 2019 yılı ödüllerini de dağıttı. 2019 yılında yapılan değerlendirmelere göre, Avrupa’nın en iyi engelli dostu şehri, Hollanda’ya bağlı olan Breda. ikinci sırada Fransa’nın Evreux şehri, üçüncü sırada ise Polonya’nın Gdynia şehri var. Evreux kenti, görünmeyen engeller (gizli işitme cihazı, kontakt lens vb), Gdynia ise zihinsel engelliler için yaptığı çalışmalar ile bu sene dikkat çekmiş durumda. BİZİM KENTLERİMİZ NE KADAR ENGELSİZ? Bu soruya cevap verebilmek için kentlerimizin aşağıdaki kriterlere ne kadar uyduğuna bakmamız gerekiyor. Çünkü Erişilebilir Kent Ödülleri aşağıdaki kriterleri sağlayanlara veriliyor. Şehir yaşamı herkes için erişilebilir mi? Kamusal alanlar ve çevremiz engelli dostu şekilde düzenlenmiş mi? Toplu taşımadan herkes eşit şekilde faydalanabiliyor mu? Bilgi ve iletişim erişimi herkes için eşit erişilebilirlikte mi? Sosyal alanlar ve hizmetler herkese eşit şekilde hizmet ediyor mu? Engelsiz bir çevre (hem fiziksel, hem sosyal) her bireyin hakkıdır. İyi bir planlama ve tasarım bize iyi, erişilebilir ve engeli olmayan bir çevre yaratmalıdır. Engeller bedenimizde değil çevremizdedir fakat DOĞRU TASARIM TÜM ENGELLERİ KALDIRIR. Sağlıkla.