Şimdi Okullu Olduk

Okullar açıldı, çalan ders zilleri ile cıvıl cıvıl çocuklarımızın şen kahkahaları sınıflarımızı doldurdu. Geleceğimiz olan çocuklarımız için, her şeyin en güzelini, en özelini isterken bedensel ve zihinsel gelişimi, sağlığı içinde beslenmesine dikkat etmeli ve yeterli önemi göstermeliyiz. Beslenme, her canlının en temel gereksinimlerinden biridir. Yiyecekler ise sağlık ile aralarında bir köprü oluşturur. Beslenme; “ insanın büyüme, gelişme, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması için gerekli olan besin ögelerinin alınıp vücutta kullanılmasıdır.” Yeterli ve dengeli beslenme; dört besin grubunda bulunan besinlerin yeterli miktarda tüketilmesi ile sağlanır. Daha önceki yazılarımda da bahsetmiştim “Dört Yapraklı Yoncanın Her Yaprağından Yiyelim” Bu dört besin grubumuz; süt grubunda yer alan süt, yoğurt, ayran, et grubunda yer alan et, tavuk, balık, yumurta, peynir, kurubaklagiller, yağlı tohumlar, sebze ve meyve grubu ile tahıl grubunda yer alan ekmek, bulgur, makarna, pirinç, mısır, gibi besinlerdir. Bu besinlerin önerilen tüketim miktarları biliyorsunuz ki kişiye özgü olarak değişmektedir. Bireyin yaşı, cinsiyeti ve fiziksel aktivite durumu bunu etkilemektedir. Çocukluk çağında kazanılan beslenme alışkanlıkları yaşam boyu sürdürüleceği için büyük önem taşır. Büyüme süreci önemli miktarda enerji ve yeni dokuların yapımı için daha fazla miktarda protein, mineralleri ve vitaminleri gerektirir. Tüm enerji ve besin öğelerinin yeterli ve dengeli karşılanabilmesi için okul çağındaki çocukların iyi kaliteli ve yeterli miktarlarda besinleri tüketmesi gerekir. Çocuklarda beslenme çocuğun yaşına, cinsiyetine, vücut ağırlığına, fiziksel aktivitesine göre düzenlenmelidir. Çocuğun toplum yaşamına, ilk kez bilinçli olarak girdiği okul çağı dönemi, çocuğun beslenme alışkanlıklarını aileden alırken, okul çağında öğretmenleri, arkadaşları, televizyon gibi çevresel etkenler etkilemeye başlar. Çocuğun yeterli ve dengeli beslenebilmesi için çocuğun, ailenin ve okul yönetimindeki kişiler ile öğretmenlerin beslenme konusunda eğitilmeleri çok önemlidir. Çocuğun yaşına, cinsiyetine göre yeterli ve dengeli beslenmesinin en önemli göstergesi çocuğun büyüme ve gelişmesinden anlaşılır. Büyümenin yeterliliği çocuklarda yaşına ve cinsiyetine göre olması gereken vücut ağırlığı ve boy uzunluğunun saptanması ile anlaşılır. En önemli öğün KAHVALTI Okul çocuklarının büyük çoğunluğu kahvaltıyı atlayarak okula gitmektedir. Çocuk zamanını uygun şekilde planlama alışkanlığı kazanamadığında, sabahları zamanında kalkıp kahvaltı edememekte, ailenin özellikle annenin kahvaltı etme alışkanlığı olmadığında çocuk da bu alışkanlığı kazanamamaktadır. Gece boyu açlıktan sonra, vücudumuz ve beynimiz güne başlamak için acil olarak enerjiye gereksinim duyduğundan kahvaltı yapılmadığı takdirde dikkat daha çabuk dağılmakta, baş ağrısı ve yorgunluk oluşabilmektedir “İYİ KAHVALTI YAPAN ÖĞRENCİLER DAHA BAŞARILI “ Yeterli enerji ve besin öğelerini sağlayan bir sabah kahvaltısında peynir ve yumurta, birkaç dilim ekmek, süt, pekmez veya marmelat, zeytin, domates, yeşilbiber, salatalık, maydanoz veya meyve bulunmalıdır. Sağlıklı beslenme için en az üç öğün yemek önemlidir. Ara öğünlerde süt, ayran, meyve suyu, peynirli sandviç gibi besinlerin tüketilmelidir. Çocuğunuzun öğünleri enerji ve besin ögeleri açısından yeterli ve dengeli olmalıdır. Aynı öğünde dört temel besin grubundan yiyecekler bulunmalıdır. Çocuklarımız genellikle sebze yemekten pek hoşlanmazlar. Siz, Sebze yemeyi reddeden çocuğunuzun beslenme çantasına koyduğunuz sandviçlerini domates, biber, maydanoz gibi sebzelerle süsleyebilir, börek ve poğaçaların iç malzemesine çeşitli sebzeler ekleyebilirsiniz. Peki ya, Çocuğunuz meyve yemek istemiyorsa meyveli kek, kurabiye veya pastalarla ona meyveleri sevdirebilirsiniz. Süt veya yoğurt sevmeyen çocuğunuza çeşitli meyvelerin püreleriyle (örneğin muz, çilek, şeftali... ) meyveli süt, yoğurt veya puding hazırlayabilirsiniz. DİKKAT ! Çocukların okul kantininden aldığı yiyeceklerin ambalajlı olmasına, paketlerinin yırtık veya yıpranmış olmamasına, son kullanma tarihlerinin geçmemiş olmasına dikkat edilmelidir. Sindirim rahatsızlıklarına ve zehirlenmelere yol açabileceği için dışarıda ve açıkta satılan yiyecekler tercih edilmemelidir. OKUL YEMEKLERİ Okulda yenilen öğle yemeği genellikle günün ana öğünüdür. Bu nedenle yemeğin besin değerinin yüksek olmasına özen gösterilmelidir. Tam gün okula giden çocukların öğle yemeklerini okul yemekhanesinde yemeleri daha sağlıklı ve dengeli beslenmelerini sağlar. Yemeklerin çocukların sevdiği yiyeceklerden oluşması kadar sağlıklı pişirme yöntemleriyle hazırlanmış olması, mümkün olduğunca kızartılmış besinlerin, hamur tatlılarının olmadığı menülerin tercih edilmesi önemlidir. Yeterli ve dengeli bir öğle öğününde; Birinci yemek protein açısından zengin olan et, balık, tavuk, yumurta ve kurubaklagil yemeklerinden seçilmelidir. Örneğin: Fırın tavuk, etli sebze veya kurubaklagil yemekleri, sebzeli köfte gibi. İkinci yemek temel enerji kaynağı olan karbonhidrattan zengin yemeklerden seçilmelidir. Örneğin: Peynirli makarna, domatesli bulgur ya da pirinç pilavı, ıspanaklı börek gibi. Üçüncü yemek besin değeri açısından diğer yemeklerin tamamlayıcısıdır. Örneğin: Salata, yoğurt, ayran, cacık, meyve, sütlü tatlı gibi Çocuğunuzun Beslenme Çantasında Hangi Yiyecekler Bulunmalı? Beslenme çantası için hem kolay taşınır, hem de besleyici değeri yüksek besinler seçilmelidir. Çocuğunuzun alışkanlıkları, sevdiği yiyecekler, bir öğünde tüketebildiği miktarlar beslenme çantasına konulan yiyecekleri etkiler. Çocuğunuz okula yarım gün giden ve gitmeden önce ana öğün (kahvaltı veya öğle yemeği) tüketiyorsa; *Evde yapılmış az yağlı meyveli kek veya fındıklı, cevizli kurabiye ile süt, *Evde yapılmış az yağlı peynirli poğaça veya börek ile meyve veya meyve suyu *Meyve, kuru yemiş (ceviz, fındık, badem, leblebi...), süt *Reçel, marmelat veya fındık ezmeli sandviç ile süt Çocuğunuz okula tam gün gidiyor ve öğle yemeği verilmiyorsa ya da ana öğün tüketmeden gidiyorsa; *Yumurtalı veya tavuklu sandviç, meyve, süt veya ayran *Peynirli sandviç veya tost, meyve veya meyve suyu *Evde yapılmış az yağlı hamur işleri, meyve, süt veya ayran *Tahıl gevreği, süt, meyve *Domates, biber, maydanoz, ceviz gibi besinlerle süslenerek hazırlanmış peynirli, zeytinli, tavuklu, yumurtalı kanepeler, süt veya ayran Bu yiyecekleri sandviç haline getirmeyip küçük plastik kaplar ile çocuğunuzun beslenme çantasına koyabilirsiniz.   Başarılı bir eğitim-öğretim yılı diliyorum