Sektörde eleman yetişmiyor

HAVA ve karayolu taşımacılığındaki maliyetin ortalama yüzde 40’ını yakıt gideri oluşturuyor. Otobüs taşımacılığıyla hava yolları arasında uzun süredir yaşanan rekabetin odağını, desteklenen yakıt fiyatları oturuyor.  İstanbul-Antalya arasındaki bir uçuşta, Airbus A320-200, ortalama 2 ton yakıt tüketiyor. Söz konusu uçağın yakıt maliyeti yaklaşık 3 bin 600 TL. 180 koltuk kapasiteli uçakta, yolcu başı maliyet 20 TL’yi buluyor. Hava yolu gibi, deniz taşımacılığında kullanılan yakıtlardan da ÖTV alınmıyor. Türk bayraklı deniz araçları, gerekli belgeleri düzenledikten sonra ÖTV uygulanmayan akaryakıtı kullanabiliyor. Karayolunda ise yüksek ÖTV oranı nedeniyle sektör temsilcilerinin şikâyeti her geçen gün artıyor. ŞOFÖR OLMAK HİÇ DE KOLAY DEĞİL Otobüs şoförü olmak isteyenlerin; bedence sağlam ve dayanıklı, göz, el ve ayaklarını eşgüdümle kullanabilen, görme ve işitme duyuları keskin, belli bir anda birçok şeyi algılayabilen, uyarıcılara hemen tepki verebilen, soğukkanlı, refleksleri güçlü, renkleri ayırt edebilen, sorumluluk sahibi, dikkatli, gece  yolculuk  yapabilen,  uyku  düzensizliğine  ve  uykusuzluğa dayanıklı kimseler  olması gerekir. Otobüs şoförleri sürekli oturarak ve her uyarıcıya dikkat ederek çalışmak zorundalar. Görevlerini yaparken hiçbir şekilde başkaları ile konuşmamaları gerekiyor. Devamlı seyahat eden otobüs şoförlerinin düzenli yaşamları olmadığı söylenebilir. Ülkemizde yolların bakımsız ve trafik işaretlerinin yetersiz olması dolayısıyla trafik kazalarının fazlalığı bu mesleği, bir ölçüde tehlikeli hale getirmektedir. EN ÇOK SAHİL BÖLGELERİNE BİLET SATILIYOR KONTUR İşletme Müdürü Süleyman Çiçek, Konya’da bayram öncesinde çok büyük bir yoğunluğun yaşanmadığını söyledi. Bunun nedenini de üniversitelerin tatil olmasına bağlayan Çiçek, büyük illerden Konya’ya dönüşlerde yoğunluk yaşandığını kaydetti. Çiçek, “bayram öncesinde gündüz araçları için en çok bilet sattığımız yerler İzmir, Bursa, Balıkesir. Kısa mesafelerde ise Alanya ve Antalya’da biraz yoğunluk yaşandı. Vatandaşların bir kısmı bayramı sahil bölgelerinde geçirmek istedi. Abartıldığı gibi bayram öncesinde yoğunluk olmadı” dedi. “DEVLETLE REKABET ETMEMİZ MÜMKÜN DEĞİL” Yaz sezonu hareketliliğinin, bugünlerde başlayacağını ifade eden Çiçek, Konya’dan günde 60 otobüsün çıkış yaptığını, doğu haricinde birçok ile seferlerinin olduğunu kaydetti. Hızlı tren seferlerinin sektörü olumsuz etkilediğini vurgulayan Süleyman Çiçek, “bilet satışları Ankara güzergahında yüzde 90 oranında etkilendi. Hızlı tren dolmadan yolcular otobüsü çok az tercih ediyor. Öğrencilerin ilk tercihi otobüs oluyor. Bunun nedeni de istasyonun uzak olması, eşyasının çok olması. Bizim otobüslerimiz de kampüs güzergahından gittiği için daha çok öğrenciler tercih ediyor. Fiyat konusunda hızlı trenle mücadele etmemiz mümkün değil. Hiç kimse hızlı tren gelmesin diyemez ama bizim devletle rekabet etmemiz mümkün değil. Bu nedenle hızlı trenin geldiği her noktada bu fiyatlar geçerli olduğu müddetçe biz her zaman zarar ederiz ve kaybederiz” dedi. “TABAN FİYATA UYMAK ZORUNDAYIZ” Hızlı trenle rekabet için fiyat değişikliğine gitmelerinin mümkün olmadığını vurgulayan Çiçek, “örneğin Ankara güzergahında taban fiyat var. O fiyatın altına inmemiz söz konusu değil. Atılacak adımlar bakanlıktan izin alındıktan sonra yapılıyor. Bakanlıkta uygulanan taban fiyata uyuluyor. İstanbul seferlerinde yaklaşık yüzde 40 – 50 oranında etkilenme var. Uçakla birleştirildiğinde yolcu sayısında yüzde 80 oranında azalma oldu. Tek başına ele alındığında uçak seferleri bizim sektörü yüzde 40 oranında etkiledi. Çünkü erken alımlarda bilet fiyatları oldukça ucuz. Garaj giriş çıkışları her yıl zamlandığı için uçak ve hızlı trenle rekabet etmemiz mümkün değil. Şu anda personel bulma konusunda önemli bir sıkıntı çektiğimiz söylenemez. İhtiyaç olduğu zaman bulabiliyoruz. Otobüste çalışan muavinler bu işi meslek olarak görmüyor. Yaz sezonunda muavinlik yapanların ek işleri oluyor. Diğer işlerine zaman ayırabilmek için belli bir süre ayrılmak için müracaat ediyorlar. Muavinlikle ilgili üniversitelerde bölüm açılması halinde sektördeki kalitenin daha da artabileceğini tahmin ediyorum. Bu sektörde eleman yetişmiyor” diye konuştu.  “TEHLİKE ÇANLARI ÇALIYOR” Hızlı tren seferlerinin sektörü genel anlamda olumsuz etkilediğini anlatan Ahmet Yılmaz, “firmamızın büyükşehirlerde ciddi servis ağları var. İstanbul’da yolcuları mahallesine kadar bırakıyoruz.  Haksız bir rekabet söz konusu. Sektördeki en büyük girdiyi yakıt oluşturuyor. Ulaştırma sektöründeki bu durum göz ardı edilmemeli. Hızlı trende Ankara yolunda bir yolcunun maliyeti 1.5 lira civarında. Otobüste ise 14 - 15 lira. Son yıllarda özellikle kamudaki toplu taşıma araçlarına çok sayıda şoför alındığı için ve yeni otobüs şoförleri de yetişmediği için personel bulmakta bir sıkıntı var ancak çok üst düzeyde değil. İleriki zamanlar için tehlike çanları çalıyor. Çünkü gençler bu işi merak etmiyor. Devam eden muavin sayısı çok az. Muavinliği meslek edinmiş kişi sayısı çok az. Geçici olarak yapıyorlar. Buna sektörel bazlı çözüm getirilmeli. Bu sorunun giderilmesi için ortaöğretimden itibaren çözümler bulunması lazım. 12 yıllık kesintisiz eğitimden sonra insanların şoför olma ihtimali çok zayıf. Üniversite düzeyindeki bir öğrencinin yolları bilmeden, otogar çalışma şartlarını bilmeden o yaştan sonra bu işi öğrenmesi çok zor. Çok sabır isteyen bir iş. Uzun yol şoförlükleri kolay bir iş değil. Çekirdekten yetiştirmek lazım. Şoförlükle ilgili bölümden mezun olanlar uzun yolu tercih etmiyor. Vatandaşlar kamuyu daha çok tercih ediyor” dedi. KORSAN FİRMALARA DİKKAT! Seyahatlerde toplu taşıma araçlarının tercih edilmesi gerektiğini anlatan Yılmaz, “uzun yol tecrübesine sahip olmayan özel araç sahipleri maalesef çok sayıda kazaya karışıyor. Bizim araçlarımızdaki bütün yolcuların sigortası var. Yolcuların yoğun olduğu dönemlerde korsan taşımacılıklar başlıyor. Bunların hiçbirisinde koltuk ve mali sorumluluk sigortası yok. Hiçbir güvenceleri olmayabilir. Marka olan firmalar bu konuda çok titiz. Vatandaşlar bu konuda dikkatli olmalı” diye konuştu. Adem SERİN