“Kararlıyım ve yapacağım!”

Geçen haftaki “deprem” gündemimizde “deprem değil, binalar öldürür” konusunu işlemiştik. Tabii ki binaları öldürücü hale getirenler bizleriz. Zikretmeyi unuttuğumuz bir konuyu kısaca hatırlatalım ve yeni konumuza geçelim. 16 yıl önce ilimizde yaşanan Zümrüt Apartmanı faciası yukarıda belirttiğimiz cümlenin en acıklı örneğidir. Kesinleşen rapora göre bir giyim mağazasının, iç hacmi birazcık genişletme ve daha kullanışlı(!) hale getirme amacıyla kolon kesmesi sonucu olay gerçekleşmişti. Vefat edenlere Allah’tan (C.C.) rahmet, yakınlarına başsağlığı diliyorum. Her olumsuz şey yaşadığımız son olay olsun inşallah. Geçtiğimiz hafta Dünya Kanser Gününün de içinde olduğu haftayı geride bıraktık. Bu vesileyle bazı önemli konuları yeniden gündemimize taşımak istiyorum. Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu her yıl düzenli olarak yaptığı çalışmalarla kansere dikkat çekmeye çalışıyor. Bu yılın ana teması “kararlıyım ve yapacağım” olan günde, aşılanmayla önlenebilecek kanserlere, erken teşhisin önemine, kanserin sağlık ekonomisine etkilerine, her yıl kanserden ölen hasta sayısına, genetiğin kanserdeki rolüne, alınacak küçük önlemlerin sağlayacağı büyük bütçe tasarruflarına, kanserden ölümlerin gelir seviyesi ile ilişkilerine, kanser teşhisi sonrası 5 yıl içerisinde yaşayan insan sayısına, küçük değişikliklerin büyük değişikliklere yol açtığına dair belli başlı konular üzerinde kısa spot cümlelerle aydınlatıcı bilgiler vermeye çalışmış. Bu başlıklar altında neler işlenmiş kısaca değinelim. “Küçük değişiklikler büyük değişiklikleri getirir” spotu ile özellikle pasif içiciliğe ve dumansız işyerlerinin pasif içiciliği %80-90 azalttığına vurgu yapılmış. Pasif içicilik te aktif kullanım kadar kanser oluşumunda risk unsuru. Dolayısıyla bu konuda adım atma konusunda söz verip “kararlıyım ve yapacağım!” diyebilmek önemli… “Hayattayım” başlığı ile kanser teşhisi konduktan sonraki 5 yıl içerisinde yaşayan insan sayısının 49 milyon civarında olduğu, bu sayının bir zincir oluşturmak üzere elele tutuşmasıyla dünyanın etrafını bir turdan fazla çevreleyebileceğine dikkat çekilerek, kanser teşhisi alan hastalara destek için söz verip “kararlıyım ve yapacağım!” diyebilirsiniz. Kanser hizmetlerine erişimde eşitliği savunmak zorundayız, o nedenle de “nerede yaşadığınız hayatınıza karar vermemeli” başlığı altında kanserden ölümlerin %70’inin düşük ve orta gelirli ülkelerde meydana geldiğine vurgu yapılmış. Yine aynı söz konusu ülkelerde kanserin önlenmesine dair yapılacak 11 milyar dolarlık yatırımın, tüm dünya açısından kanser tedavisi maliyetinde 100 milyar dolara kadar tasarruf sağlayabileceğinden bahisle kanser kontrolüne ve eşit imkanlara ulaşıma dair kendimize söz verip “kararlıyım ve yapacağım!” diyebiliriz. Genetiğin kanserde rolü olduğunu hep söyleriz ama yaşarken edindiğimiz alışkanlıklar ve bazı tercihlerimizin rolü genetiğe göre 3 kat daha fazladır. Bu kapsamda kanserlerin sadece %10 kadarı genetikle ilişkiliyken, tütün ve alkol kullanımı tüm kanser ölümlerinin %27’sinden sorumludur. Bu nedenle risklerimizi azaltma konusunda kişisel bir taahhütte bulunabilir ve “kararlıyım ve yapacağım!” diyebiliriz. Dünyadaki bazı küçük ülke veya büyük şehir nüfusu kadar insan ölümüne (9,6 milyon/yıl) yol açan, yine dünyada küçük birkaç ülkenin toplam yıllık gelirine eşit olacak şekilde yıllık toplam 1,16 trilyon dolar maliyete yol açan, erken teşhis ve tedavi stratejileriyle 3,7 milyon hayatın kurtarılabileceği, en önemli hususlardan birisi de gelişmiş ülkelerde son on yılda kızların HPV virüsüne karşı aşılanmasıyla yıllık 300.000’den fazla kanser vakasını önlemenin sağlanabileceği dernek tarafından vurgusu yapılan başlıca diğer hususlar. Tüm bunlarla ilgili de yapılabilecek birçok şey hakkında söz verebileceğimiz bir şeyler mutlaka vardır ve hepimiz “KARARLIYIM VE YAPACAĞIM!” diyebiliriz. Kanserden ve her türlü hastalıktan uzak bir ömür dilerim. Sağlıkla ve sağlıcakla… Haftanın Görgü Kuralı (Sırada eve ve misafirliğe gidince uyacağımız kurallar var…) “Kapının sağında veya solunda durmak, kapıya üç defa vurmak, izin verilir ise, içeriye girmek, izin verilmez ise geri dönmek, eve girince ve çıkarken selam vermek”