İşletme

Ülkemizde çok sayıda üniversitede, İşletme bölümleri veya işletme fakülteleri var. Buralarda çok sayıda işletmeci meslek insanları yetişiyor. Bu ülke adına sevindirici bir durum. Gelişmiş veya gelişmekte olan bir ülke için, bizim görüşümüze göre, iki çok önemli nokta şunlardır: Birincisi işletme, ikincisi satış. Cinsi ne olursa olsun, mal üretimi olabilir, hizmet üretimi olabilir, büyüklü küçüklü bir üretim biriminin en başta gelen ihtiyacı, kuşkusuz iyi bir işletme idaresine sahip olmasıdır.  Yani, o birimin, o kuruluşun iyi bir beyne sahip olmasıdır. Açıkçası, işletme idaresini işin beyni olarak görüyoruz. Üniversitelerimizde, işletme fakültelerinin veya işletme bölümlerinin sayısının oldukça fazla olduğunu söylemiştik. Ayrıca, yine üniversitelerimizde, her meslekten insan, isterse “işletme masterı” (işletme uzmanı) yapabiliyor. Örnek verecek olursak, işletme uzmanı olmuş bir makine mühendisinin bir sanayi tesisinde, fabrika müdürü olması daha akılcı olur. Ancak uygulamada bu her zaman böyle olmuyor. İşletme sahipleri, personel maliyetini azaltmak amacıyla, uzman olmayan insanları seçiyorlar ve bu olumsuz sonuçlar veriyor. İşletme uzmanı olmuş (master yapmış) meslek adamlarının da başka işlerde çalıştıklarını görüyoruz. Yatırım sahibi, büyük emek ve sermaye ile gerçekten imrenilecek bir tesisi yapıyor. Beğeniyorsunuz, takdir ediyorsunuz, başarılı olması hem kendisine, hem bölgesine, hem de ülkeye fayda getirecek. Tesis güzel bir açılış töreniyle hizmete giriyor. Basit bir örnek vermek gerekirse, mesela bir yol üstü dinlenme tesisini ele alalım. O güzel açılıştan 6 ay sonra o tesise gittiğiniz zaman, adeta tanıyamıyorsunuz. Islak hacimler (lavabo) temiz değil, masaların köşelerinde kırıklıklar var, garsonlar kılıksız, servis kötü, tıpkı yemekler gibi, tabii işler de (ciro).  Doğal bir sonuç. Yatırım doğru yerde yapılmış. Yani dere kenarına kuyu kazılmamış. Donanım güzel. Fakat sonuç öyle değil. Araştırıyorsunuz, garsondan bozma bir işletme müdürü yönetiyor tesisi. Patron öyle istemiş. Sonuç da onun kucağında. İlçemiz Cihanbeyli’ye yapılan yeni ve güzel tesislere sevinirken, bu sütunlarda çok defalar bu tesislerin bakım ve işletmeleri konusunda Muhterem Belediyemize tavsiyelerde bulunmuştum. Büyük bir içtenlikle yaptığım bu tavsiyelerin yerine ulaşamadığı kanaatindeyim. Bu tavsiyeleri yaparken, planlamacı ve işletmeci mesleğimin bilimsel kıstaslarıyla hareket ettiğimi söylemeliyim. İşletme kadar önemli diğer nokta ise, yukarda ifade ettiğim gibi satıştır. Dünyanın en iyi malını, en iyi hizmetini üretirsiniz, bunları satamadığınız takdirde, değerleri yok demektir. Bu da, mal olsun, hizmet olsun, onları alıcısına sunmasını, satmasını bilmek zorundayız. Bu konu da, üniversitelerimizde, pazarlama ve satış başlığı altında öğretilmektedir. Yine aynı yol üstü dinlenme tesisi örneğini alacak olursak, tesisin başındaki, uzman işletmeci, müşterisinin karşısına, ucuz olsun diye,  kesinlikle eğitimsiz garsonunu sürmez. O garson orada, müşterinin karşısında, müessesenin kartvizitidir. İfadesindeki düzgünlükten, tırnaklarına kadar her şeyinin farkındadır müşteri. Köylümüz, kentlimiz, bütün insanlarımız, artık dünyayı,  her türlü konforu tanıyoruz. Küçük bir hikaye ile yazımı bağlıyorum: Lüks lokantada, iyi giyimli müşteri, ısmarladığı çorbayı getiren garsona, “götür bu çorbayı, sıcak bir çorba getir” der. Garson “aman efendim, çorba sıcak, tatmadınız” deyince, müşteri sertçe, “sıcak olsa, içindeki parmağın yanardı be adam” der. Saygılarımla.