Futbol üzerine…(3)

“İNSANIN aklı çoğaldıkça, can sıkıntısı artar.” (Dostoyevski) *** YARIN 2. Lig temsilcimiz Anadolu Selçukspor, Tarsus’la deplasmanda karşılaşacak. 6 puanlık maç. Başarılar yeşil-beyazlılarımıza… *** (Perşembe’den devam) FUTBOLUN çok eski zamanlarda Çin’de oynandığı ve ordularının çalışma programlarında bulunduğu anlaşılmaktadır. Ana hatları 1896’da belirlendi ve çeşitli zamanlarda kurallarda değişiklikler yapıldı. Futbolda amaç topu karşı takımın kalesine sokmaktır. Futbol oynanan nizami sahanın etrafı çizgilerle çevrilmiş dikdörtgen şeklindedir. Uzun kenar 90 metreden az, 120 metreden fazla olamaz. Kısa kenarı ise 45 ile 90 metre arasındadır. Futbol sahası düz ve genellikle çimle kaplıdır. Golün atılacağı kale, aut çizgisinin tam ortasındadır. Üç direkten ibaret olup, iki yan direk arasındaki mesafe 7.32, yükseklik ise 2.44 metredir. Kalenin arkasına golün belli olması için ağ gerilir. Oyun sahasını ortalayan çizgiye orta çizgi,nin ayırdığı her iki parçaya yarı saha denir. Kalenin önünde ceza sahası denilen, uzun kenarı 40,30, kısa kenarı 16,50 m2’lik bir alan vardır. Ceza sahasının içinde 18,50x5,50 ebadında yine dikdörtgen biçiminde kale alanı bulunur. Kale çizgisinin tam ortasından 11 metre uzaklıkta penaltı noktası vardır. Sahanın tam ortası merkez olmak üzere, yarıçapı 9,15 metrelik bir daire çizilerek çizgiler tamamlanmış olur. Köşe atışlarının yapıldığı dört köşeye 1,50 metre uzunluğunda direk dikilir. Resmi müsabakalarda ancak üç oyuncu değiştirilebilir. Bunlardan başka önemli olan kural, ofsayt kuralıdır. Rakip kale çizgisine toptan daha yakın bulunan bir oyuncu ofsayt pozisyonundadır. Topun çevresi en az 68, en çok 71 cm, ağırlığı en az 396, en çok 453 gramdır. Futbol bir ekip oyunudur. Bir sistemin tam uygulanması oyuncuların kabiliyetine ve verilen taktiğin yerine getirilmesine bağlıdır. İlk oynandığı zamanlarda sistem yoktu. Yorgunluk ve sonuca ulaşamama sistemlerin çıkmasına neden oldu. İlk defa İskoçyalılar bir sistem ortaya koydular. Zamanla yeni sistemler ortaya kondu: Sürgü, Diyagonol, Wm, Mezzo, Beton, Catenoccio sistemi… En eski oyun sistemi, 2-3-5 (iki bek, üç orta saha oyuncusu, beş forvet) oyuncu dizilişiyle oynanırdı. Daha sonra Brezilyalıların ortaya koyduğu 4-2-4 sistemi uzun yıllar uygulandı. Bu sistem hücum ya da savunmayı güçlendirmek için 4-3-3 veya 4-4-2’ye dönüştürülerek devam etmektedir. Bunların dışında son yıllarda 3-5-2 ve 4-2-3-1 sistemiyle de oynanmaktadır. Türkiye’de futbola gençler önceleri ilgi duymuyorlardı. İlk kulüp 1899 yılında İngilizler tarafından kurulan Siyah Çoraplılar Kulübü olmuş, fakat hemen kapatılmıştı. Bunu yine İngilizlerin 1902 yılında kurduğu Kadıköy Futbol Kulübü’nün açılması izlemişti. Bu kulübü ise Moda Kulübü ve Rumların kurdukları Elpis, İzmir’de Rumların Panionios ve Aporlon, Ermenilerin Dork kulüpleri takip etmişti. Beşiktaş (1903), Galatasaray (1905) ve Fenerbahçe (1907) yıllarında kurulmuştu. Türkiye’de ilk futbol ligi 1904 yılında İstanbul’da Kadıköy, Elpis ve İngiliz Imogene gemisinin futbol takımları arasında yapıldı. Daha sonraki yıllarda liglere Galatasaray ve Fenerbahçe de katıldı. Bu lig maçlarında ilk şampiyon olan Türk takımı Galatasaray olmuştu (1908-1909). İstiklal savaşından sonra (1923) ilk federasyon kurulmuş ve Uluslararası Futbol Federasyonu (FİFA) tarafından kabul edilmiştir. İstanbul ve bazı şehirlerde düzenlenen lig (1924), 1951 yılına kadar devam etmiştir. Futbolda 1951’de profesyonellik kabul edilmiş, 1959 yılından sonra deplasmanlı lig maçları başlamıştır. (SON)