Dolar, doymuyor!

Türk lirası, dolar karşısında değer kaybetmeye devam ediyor. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, "Dolardaki yükseliş, abartılacak bir konu değil” dese de, iş adamları ve zor şartlar altında hayat mücadelesi veren vatandaş tedirgin. Çünkü herkes piyasadaki hareketliliğin ceplere yansıyacağının farkında. Merkez Bankası Başkanı  Erdem Başçı’yı sert sözlerle eleştiren Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ‘Vatanı satmak, yüksek faizle, yüksek enflasyonla, kötü yönetimle ülkenin ve milletin kaynaklarını heba etmekle olur’ demişti. Başbakan Ahmet Davutoğlu başkanlığında toplanan Genişletilmiş Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nun ardından yapılan açıklamada ise Merkez Bankası’nın birçok uluslararası dalgalanmalara karşı başarılı sınavlar verdiği ifade edilmişti. FİYAT ARTIŞI BAŞLADI Siyasilerin tutumu, kafaları daha da karıştırmaya yetiyor. Piyasalarda şu an belirsizlik hakim. Esnaf, ithal ürün almakta zorlanmaya başladı bile. Bu zorlanmanın vatandaşa yansıması kaçınılmaz olacak elbette. 5 yıldır cep telefonu sektöründe faaliyet gösteren ve işletme sahibi olan Mustafa Çeliktaş, dolardaki yükseliş nedeniyle distribütörlerin güncelleme yaptığını, fiyatların özellikle yeni modellerde yaklaşık 150 TL civarında arttığını söyledi. Fiyat artışı sadece sıfır modellerde değil, ikinci el cep telefonlarında da geçerli. Beyaz eşya ile elektronik ürün piyasasını yakından takip eden ve mağaza müdürü olan Mustafa Bülent Beştav da Mart ayının sonuna doğru ya da Nisan ayının başında televizyon, cep telefonu, teyp, uydu anteni ve bilgisayar gibi ürünlerin fiyatlarının net bir şekilde artacağını kaydetti. CEP TELEFONLARINDA FİYAT ARTIŞI BAŞLADI Dolardaki yükselişin kısa süreli olacağını düşünen Mustafa Çeliktaş, artışın uzun soluklu olmayacağını, tekrar eski seviyesine döneceğini söyledi. Şu anda yükseliş nedeniyle cep telefonu distribütörlerinin güncelleme yaptığını, fiyatların modele göre ortalama 100 - 150 TL civarında arttığını belirten Çeliktaş, bu durumun ister istemez tüketiciye de yansıdığını kaydetti. Büyük firmaların dolar yükseldiği zaman fiyatları artırdığını ancak düştüğünde fiyatları geri çekmediğini anlatan Çeliktaş, fiyat artışının bu ay sonuna kadar özellikle yeni model cep telefonlarında daha belirgin olacağını ifade etti. Zammın, orta segment olarak tanımlanan düşük modellerde çok fazla olmayacağını tahmin eden Çeliktaş, “Üst segmentte kesinlikle zam olacak. Dolardaki yükseliş, cep telefonu fiyatlarına yüzde 5 ile yüzde 10 arasında yansır. Telefon almak isteyen vatandaşlar bu ay veya önümüzdeki ay alırlarsa en azından bütçelerine 100 - 150 lira civarında bir katkı yaparlar. Zammın geleceği aşikâr. Dolardaki yükseliş ikinci el telefon fiyatlarına da yansır” şeklinde konuştu. DOLAR, SATIŞLARI DA ETKİLEDİ Vatandaşların, telefon alırken özellikle sıfır cihazlarda distribütör garanti olup olmadığına dikkat etmesi gerektiğini vurgulayan Çeliktaş; “Distribütör garantisi olan telefonlar tercih edilmeli. Çünkü telefonda herhangi bir arıza olduğu takdirde distribütör firmalar telefonlarının arkasında duruyor. Grey garanti denilen ithalatçı firma telefonlarında ise çoğu firmalar cihazda arıza olduğu zaman “kullanıcı hatası” diyerek müşteriye geri gönderiyor. Vatandaş mağdur oluyor. Vatandaşların ucuzluğuna aldanmaması gerekir. 5 yıl önce satışlar daha fazlaydı. Şu anda yeni modeller çıktığı için ve taksit imkânının kaldırılmasından dolayı satışlar azaldı. Gelir düzeyi düşük olan vatandaşlar, taksitli satışlar kaldırıldığından telefon almakta zorlanıyor. GSM operatörleri, 24 - 36 ay vadeli satışlar da yaptığı için bizim işler azaldı. Dolardaki yükseliş nedeniyle de son bir haftada satışlar durdu. Yüksek modelleri temin etmekte sıkıntı çekiyoruz” dedi. “YÜZDE 5’E VARAN ZAM OLABİLİR” Mart ayının sonuna doğru veya Nisan ayının başında televizyon, cep telefonu, teyp, uydu anteni ve bilgisayar gibi ürünlerin fiyatlarının net bir şekilde artacağını belirten Mustafa Bülent Beştav da döviz arttığı zaman nakliye maliyetinin de yükseldiğini kaydetti. Beyaz eşya sektöründe Türkiye ve Çin’in ön plana çıktığını dile getiren Beştav, Türkiye’de üretilen ürünlerin 32 ülkeye ihraç edildiğini ancak birçoğunun yabancı menşei olarak satıldığını kaydetti. Beyaz eşya fiyatlarındaki artışın çok fazla olmayacağını anlatan Beştav, yüzde 2, yüzde 3 civarından değişikliğin yaşanabileceğini ifade etti. Elektronik ürünlerde ise yüzde 3 ile yüzde 5 arasında artışın beklendiğine dikkat çeken Beştav; “Yeni ürünler çıktığı zaman eski ürünlerin fiyatları düşüyor. Şu anda 1100 liraya sattığımız televizyon, geçen ay 1250 liraydı. Elektronik eşyalarda fiyat tutarsızlığı var. Müşteriler, elektronik eşya aldıktan sonra morallerinin bozulmaması için piyasaya bir daha bakmasın. Günde en az 5 kişi, fiyatı 2500 lira olan cep telefonunu sormak için mağazamıza geliyor. Telefonun fiyatı vade farkıyla 3500 lira oluyor. Gelenlerin çoğu dar gelirli insanlar” diye konuştu. GERİLİM SÜRECEK Mİ? Tüm bu gelişmeler yaşanırken Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, süreci; “Lirada son bir yıldaki düşüşe baktığınız zaman, abartılacak bir durum yok. Bu gelişmekte olan bir para çıkışının sonucudur. Türkiye'ye özgü bir hareket değildir. Yani Türk piyasasındaki iniş çıkışlar, gelişmekte olan ülkelerin çoğunda gördüğümüz iniş çıkışlardır. Hindistan para birimi Rupi’nin, Brezilya para birimi Real’in yılbaşından bu yana değer kaybı, Türk Lirası’ndan daha az değildir. Yani, Güney Afrika rantındaki değer kaybı, liradan az değildir. Dolayısıyla olaylara bu çerçevede bakmak lazım" diyerek yorumlamıştı. Öte yandan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı arasındaki gerilim de Türkiye’nin en çok konuştuğu konu başlıklarından biri oldu. Gerilim sürerken Başbakan Ahmet Davutoğlu başkanlığında toplanan Genişletilmiş Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nun ardından yapılan açıklamada; “Merkez Bankası, yasasında belirlenen çerçevede araç bağımsızlığına sahiptir. Merkez Bankası 2002’den beri, başta 2009’daki küresel kriz olmak üzere, birçok kez bu tip uluslararası dalgalanmalara karşı aldığı tedbirlerle başarılı sınavlar vermiş ve kapasitesini uluslararası piyasalarda kanıtlamıştır” ifadelerine yer verildi. Adem SERİN