Cari açıkta iyileşmeye dış ticaret freni

Ekonomistler, mart ayı cari açığı 4,96 milyar dolarla piyasa beklentisinin üzerinde gerçekleşse de öncü göstergelerin nisan ayında cari açığın düşüş eğilimini sürdüreceğini gösterdiğini belirtiyor. Mart ayında cari işlemler açığı 4 milyar 961 milyon dolarla ekonomistlerin beklentisi olan 4,4 milyar doların üzerinde ve yıllıklandırılmış cari işlemler açığı ise geçmiş aylara ilişkin yukarı yönlü revizyonların da etkisiyle 45 milyar 499 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. Yıllıklandırılmış cari işlemler açığı martta bir önceki aya göre 1,6 milyar dolarlık yükselişle, 2014 kasım döneminden bu yana ilk defa yıllık bazda artış göstermiş oldu. Ekonomi yönetiminin geçen yılbaşından bu yana aldığı makroihtiyati tedbirler, petrol fiyatlarındaki düşüş ve altın ithalatının gerilemesiyle yıllık bazda cari açık 65 milyar dolar düzeyinden şubatta 42,8 milyar dolara kadar inmişti. Mart ayında cari açığın piyasa beklentilerini aşmasında dış ticaret açığının geçen yılın aynı ayına göre yükselmesi, bavul ticaretinin hız kesmesi ve turizm gelirlerinin sınırlı artışı etkili oldu. Türkiye'nin önemli ticari ortağı olan AB'de ekonomik toparlanmanın hala istenilen düzeyde olmaması, Orta Doğu ve Rusya'da etkisini sürdüren jeopolitik ve siyasi risklerin ortadan kalkmaması ve avro/dolar paritesinin Türkiye'nin dış ticareti aleyhine hareketi gibi nedenlerle ihracatta hedeflenen rakamlar görülemedi. Portföy yatırımlarının önceki aylara göre güçlü olmadığını ifade eden ekonomistler, banka ve şirketlerin kısa-uzun vadeli kredi yenilemelerini güçlü bir şekilde gerçekleştirmeleri ve finansmanın vadelerini uzatmalarının makroekonomik istikrar için olumlu bir görünüme işaret ettiğini vurguluyor.   "Destekleyici petrol fiyatları sayesinde cari açığın yıl sonunda 33,2 milyar dolara gerileyeceğini tahmin ediyoruz" Odeabank Başekonomisti İnanç Sözer, mart ayında cari işlemler açığının bavul ticaretinin hız kesmesine bağlı olarak piyasa beklentilerin üzerinde 5 milyar dolar olarak gerçekleştiğini söyledi. Martta cari açığın 2,8 milyar dolarlık Eurobond geri ödemesine rağmen, döviz rezervlerindeki 6,6 milyar dolarlık azalış ve bankaların 3,2 milyar dolarlık yurt dışı borçlanması ile finanse edildiğini ifade eden Sözer, şunları kaydetti: "Böylece 12 aylık cari açık geçici faktörlerin de etkisiyle şubattaki 43,9 milyar dolardan martta 45,5 milyar dolara yükseldi. Bununla birlikte nisanda 43,5 milyar dolar civarına, destekleyici petrol fiyatları sayesinde 2015'te ise 33,2 milyar dolara gerileyeceğini tahmin ediyoruz. TL'nin aşırı değer kaybetmiş seviyesine rağmen; cari açığın hız keserken, finansmanın vadesinin uzaması makroekonomik istikrar için olumlu bir görünüme işaret ediyor."  "Cari açık düşüş eğilimine ara verdi" Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümcekçi, cari açığın piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleştiğini ve son 12 aylık birikimli cari açığın 45,5 milyar dolara yükselerek beklendiği gibi düşüş eğilimine ara verdiğini ifade etti. "Ancak, öncü göstergeler nisan ayında yıllık cari açığın tekrar düşüş eğilimine geri döneceğine işaret etmektedir" diyen Bürümcekçi, bu sonuçlar sonrasında, milli gelire oranla cari açığın yüzde 5,8 düzeyine yükseldiği, öte yandan enerji dışı cari fazlanın GSYH'ya oranla yüzde 0,1'e gerilediği, enerji ve altın dışı cari fazlanın ise yüzde 0,3 düzeyine indiğini belirtti. Bürümcekçi, cari açıkta mart ayında gözlenen kötüleşmede dış ticaret açığının geçen yılın aynı ayına göre yükselmesinin ana etken olduğunu, hizmetler dengesinin geçen yıla göre daha düşük fazla vermesi ve birincil gelir dengesinin de geçen yıldan fazla açık vermesinin kötüleşmeyi güçlendirdiğini vurguladı. Dış ticaret açığının ihracatın ithalattan daha sert daralması sonrasında martta yıllık bazda 17,5 arttığını anımsatan Bürümcekçi, şunları dile getirdi: "Buna karşılık, hizmetler dengesi içinde turizm gelirlerinin geçen yıla göre hafif azalış gösterdiği izlendi. Bavul ticareti ise Rusya krizinin etkisiyle yıllık bazda yüzde 48 gerileme gösterirken, taşımacılık gelirlerinin de yıllık bazda azaldığı gözlendi. Ağırlıklı olarak yatırım geliri dengesinden oluşan birincil gelir dengesinin de geçen yıla göre daha yüksek açık verdiği izlendi. Portföy kanalında, önceki aylara göre zayıf görünüm ağır basarken, banka yurtdışı tahvil ihraçlarında ve şirket ihraçlarında da sınırlı artışlar gözlendi. Bankaların ve şirketlerin kısa-uzun vadeli kredi yenilemelerinde güçlü (toplam net borçlanma 3,2 ve 0,6 milyar dolar) bir görünüm vardı."  "Cari açık önümüzdeki dönemde azalan hızlarla düşmeye devam edecektir"  Finansainvest Başekonomisti Burak Kanlı ise cari işlemler açığının kasım ayından beri ilk defa yıllık bazda artış gösterdiğini söyledi. Bunda altın ihracatının güçlü olmasına karşın geçmiş yıla göre daha az olmasının, bavul ticaretindeki sert düşüşün ve Orta Doğu, Kuzey Afrika, Orta Asya ve Ukrayna'dan oluşan (MENA-CIS) bölgelerdeki sorunların ihracata yansımasının etkili olduğuna dikkati çeken Kanlı, turizm gelirlerinde ise yüzde 2,6'lık sınırlı bir yavaşlamanın gerçekleştiğini ifade etti. Finansman tarafında ise yoğun portföy çıkışlarına karşın bankaların yurt dışı borçlanmalarıyla sermaye girişinin görüldüğüne işaret eden Kanlı, şu değerlendirmeleri yaptı: "Ancak mart ayında TCBM rezervleri cari açığın finansmanında temel unsur olmuş görünüyor. Bunda TCMB'nin rezerv opsiyon mekanizması (ROM) ayarlamalarının ve BOTAŞ’a döviz satışlarının etkili olduğunu söyleyebiliriz. Toparlanan ihracat ve düşen enerji fiyatlarının ithalat üzerindeki gecikmeli etkilerinden dolayı cari açık önümüzdeki dönemde azalan hızlarla düşmeye devam edecektir."