Bir Yesevi Geldi Geçti

Hazret-i Türkistan namıyla meşhur, Türk-İslâm düşünürü, hepimizin Ahmed Yesevi olarak bildiği büyük şahsiyet. On birinci yüzyılın son nefesinde, İslâm ile şereflenen Türkistan coğrafyasında büyük bir güneş doğmuştu. Selçukluların, Anadolu'nun kapılarını açtığı, askeri anlamda büyük başarılarının sağlandığı vakitlerde, Anadolu coğrafyasını gönül olarakta fethetmek gerekiyordu. Daha önceki yazılarımızda belirttiğimiz gibi, Türkler, Emeviler döneminde, onların savaşçı tutumları ve Türkleri asimile etme çabasından dolayı Orta Asya hakimiyetini, Emevilerle paylaşmayarak bölgelerinin ve budunlarının, İslamiyet'e geçişini bir süre geciktirmişlerdi. Abbasilerin mutlak hâkimiyeti sağlamasıyla beraber, bozkır diyarlarında yeni gelişmeler meydana gelmişti. Türkler her ne kadar bu dönemlerde resmi tarihe göre İslamiyet’e geçiş yapsalarda, temel noktalarda ve "Ehl-i Beyt" anlayışında problem çekmekteydiler. İşte bu noktada Ahmed Yesevi gibi önemli bir mutasavvıf, çok kritik bir rol oynayacaktı. Türkistan bölgesinde yazdığı şiirler ve hikmetli öğretileri sayesinde, birçok Türk evladının hakiki anlamda, İslam öğretilerine kucak açmasını sağlayacaktı. Yesevi, dünyaya karşı gerektiğinden fazla sevginin şikayetinden, eşsiz betimleme yeteneği sayesinde cennet ve cehennem anlatımına, Allah aşkından, Hz. Peygamber efendimizin hayatının zikredilmesi hususlarında yazdığı "Divan-ı Hikmet" şaheseriyle, gönüllere olması gereken, gerçek inanç duygularını aşılamaya yardımcı olmuştu. Bu eserle beraber, tasavvufi düşüncenin de öncüsü durumuna gelen Yesevi, birçok Alp Eren yetiştirmiş ve yetiştirdiği erenler vasıtasıyla ileriki dönemlerde, Selçukluların fethettiği Rum diyarı olarakta adlandırılan Anadolu'nun, kısa bir süre içerisinde, İslamlaşmasında öncülük etmişti. Yesevi, bunları yaparken aynı zamanda da, Türklerin milli kimliklerini korumuş, yazdığı eserleri kesin suretle Türkçe yazmıştır. Asırlar sonra Yahya Kemal, Yesevi için şu cümleleri söyleyecekti: "Şu Ahmet Yesevi kim? Bir araştırın göreceksiniz. Bizim milliyetimizi asıl o'nda bulacaksınız" Ahmed Yesevi demek Türklerin gönül kılıcı, Allah'a teslimiyetinin ilk nakışı. Ahmed Yesevi demek, önderi Hz. Peygamberin ölüm yaşından sonra yaşadığı için haddi aştık deyip canlı canlı mezara girmektir. Onun deyişiyle "Aşıkların sünnetidir diri ölmek..."