Konya
°C
Yeni Meram
09.02.2015 11:12

Başkanlık ve Yarı Başkanlık

A+
A-
09.02.2015 11:12
09.02.2015 11:39
0
9878
ABONE OL
Gündemdeki ağırlıklı konu, ne seçimler, ne de çözüm süreci, varsa yoksa Başkanlık ya da Yarı Başkanlık sistemi.  Sayın Erdoğan’ın Bursa’da yaptığı konuşmayla konu bir kez daha ivme kazandı. Şöyle okumak da olanaklı; 7 Haziran Genel Seçimleri, Başkanlık ya da Yarı Başkanlık sistemlerin adeta gölgesinde  yapılacak. Bu nedenle de olay,  sandıktan 400 Milletvekilinin çıkıp çıkmayacağı olasılığı üzerinde odaklaşıyor.  Cumhurbaşkanı Recep  Erdoğan Bursa'da toplu açılış töreninde yaptığı  konuşmada nelerin altını çizmişti; "7 Haziran seçimlerinde yeni Türkiye’yi istiyorsak, yeni Anayasa istiyorsak, başkanlık sistemi istiyorsak, çözüm süreci istiyorsak 400 milletvekilini vermemiz lazım ki ...” Yarı Başkanlık ve Yarı Başkanlık’ın ne olduğunu halk çoğunluğu biliyor mu, hayır!“. Kimileri araştırma ve soruşturma yapmadan  Sayın Erdoğan’nın “dediklerine, dedik.” diyor. Partinin seçim bildirgesine girecek gibi. ■ Yarı Başkanlık: Başkanlık sistemi ile parlamenter sistemin karışımıdır. Yürütme gücü halk tarafından seçilen devlet başkanı ile meclis güvenine dayanan hükümet başkanı arasında paylaşılır. Fiili olarak ise yürütmenin başı devlet başkanıdır. Bu sistemi uygulayan ülkelerin önde gelenleri, Fransa, Rusya, Suriye Portekiz, Finlandiya ve Nambiya’dır. ■ Başkanlık sistemi, Hükümet başkanının aynı zamanda devlet başkanı olduğu, yürütme erkinin yasama organından bağımsız şekilde yönetimde bulunduğu cumhuriyete dayalı bir hükümet sistemidir. Başkanlık sisteminde yasamanın yürütmeyi fesh etme yetkisi yoktur. Yasama, yürütme ve yargı organları arasında kesin bir ayrıma ve dengeye dayanan, yasama ve yargı organlarının demokratik denetimi içinde, yürütmenin olanaklarını genişleten bir hükümet sistemidir. Başkanlık sistemiyle yönetilen ülkeler genellikle cumhuriyet olduğu için devlet başkanları Türkçede cumhurbaşkanı olarak adlandırılır; Güney Kore Cumhurbaşkanı gibi. Yalnız Amerika Birleşik Devletleri de bir cumhuriyet olmasına karşın cumhuriyet geçmediğinden başkan olarak adlandırılır. Özelliği yürütmenin nasıl ve ne şekilde seçildiğidir. Başkanlıkta yürütme organı ile yasama organı iç içe geçmemiştir. Başkanlık sistemi aşağıdaki özellikleri taşır: ■ Devlet başkanı yasa önermez fakat yasama organının (parlamento) yaptığı yasaları veto etme hakkına sahiptir. Buna rağmen yasama organından nitelikli bir çoğunluk bu vetoyu iptal edebilir. Bu yöntem İngiliz Monarşi sisteminde herhangi bir yasanın kraliyet onayı olmadan yürürlüğe konamayacağı konseptinden türetilmiştir. ■  Sabit bir başkanlık süresi vardır. Seçimler planlanmış tarihlerde yapılır. Güvensizlik oyu ile hükûmet düşürülüp erken seçimler düzenlenemez. Bazı ülkelerde devlet başkanının kanunları ihlal ettiği durumlarda "Impeachment" denilen meclis soruşturmasıyla erken seçimlere gidilebilinir. ■ Yürütme erki tektir. Kabine üyeleri devlet başkanıyla birlikte çalışır ve yürütme ile yasama organlarının ilkelerini tatbik etmek zorundadırlar. Başkanlık sisteminde devlet başkanının bakanlar kurulu için önerdiği adaylar ve hakimler yasama organı tarafından onaylanmalıdır. Devlet başkanı; kabine üyeleri, ordu, yürütme erkinin herhangi bir çalışanını doğrudan yönetme hakkına sahiptir. Başkanlık sistemiyle yönetilen ülkeler; * Amerika. * Fransa, * Arjantin. *Azerbaycan. * Afganistan. *Beyaz Rusya. * Bolivya, * Şili * Kenya,*  Brezilya. * Dominik. * Endonezya. * Meksika.* Ermenistan. * Ekvator *Tanzanya * Guatemala. * El Salvador.* Filipinler * İran. *  Güney Kore * Honduras. .*Kazakistan * Kıbrıs Rum Cumhuriyeti.* Haiti * Liberya. *Kolombiya.  * Kosta Rika * Nijerya. * Nikaragua. * Panama. * Paraguay. * Peru * Seyşeller. * Sierra Leone. * Sri Lanka. * Sudan. * Surinam. *Türkmenistan. *Uganda. * Uruguay. * Venezuela. * Zambiya  Dünyada 43 ülkede uygulanan Başkanlık Amerika’da, Yarı Başkanlık sistemi Fransa’da başarılı, diğer 41 ülkede ise büyük aksamalar oluyor.     Ülkemizde, Başkanlık ya da Yarı Başkanlık yerine demokrasinin neresinde olduğumuzun tartışılması gerektiğine inanıyoruz. Önce tam ve ileri demokrasi; sonrası, arkadan gelir. ■ Demokrasi, siyasi partiler olmadan yaşayamaz ama, siyasi partiler yüzünden ölebilir de. (Georges Vedel)
HABER YORUMLARI
  1. Henüz yorum yapılmamış.
    İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.